สวัสดีคุณผู้อ่านทุก ๆ ท่านค่ะ นางสาวปลาตีนเชื่อว่าคุณผู้อ่านหลาย ๆ ท่านคงเคยไปเที่ยวป่าชายเลนกันไม่มาก ไม่น้อย ความรู้ที่ได้จากการเที่ยวป่าชายเลน ส่วนใหญ่จะเกี่ยวข้องกับที่มาในการปลูกป่า พรรณพืชที่พบในป่าชายเลน รวมถึงวิถีชีวิตของคนในท้องถิ่นที่ผูกพันธ์กับป่าชายเลนมาอย่างช้านาน แต่มีนักท่องเที่ยวส่วนน้อยจริง ๆ ที่จะได้เห็นและศึกษาเรียนรู้สิ่งมีชีวิตชนิดหนึ่ง ซึ่งมีขนาดเล็กมาก ต้องใช้เครื่องมือในการมองเห็น อยากรู้กันแล้วใช่ไหมคะว่าเจ้าสิ่งมีชีวิตตัวจิ๋วนั่นคืออะไร ขอเชิญทุกท่านมาเรียนรู้ห้องเรียนธรรมชาติตอน ไลเคนในป่าชายเลน ไปพร้อมกับเหล่าเด็ก ๆ กันค่ะ ห้องเรียนธรรมชาติเป็นวิชาที่จัดให้ผู้เรียน ได้เรียนทุกเดือน เดือนละ 1 ครั้ง ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อให้ผู้เรียนรู้จักและอนุรักษ์ทรัพยากรที่มีอยู่ในธรรมชาติของตนเอง รวมถึงการสืบสานประเพณี วัฒนธรรมต่าง ๆ วันนี้ก็เป็นอีกวันที่เหล่าเด็ก ๆ ตื่นเต้นกันมาก เพราะพวกเขาเฝ้ารอว่าจะได้เรียนห้องเรียนธรรมชาติวันไหน หัวข้อที่เรียนคืออะไร พอทราบว่าเรียนเกี่ยวกับสิ่งมีชีวิตตัวจิ๋ว ทุกคนต่างคาดเดาถึงสิ่งมีชีวิตนั้น ๆ เจ้าสิ่งมีชีวิตตัวจิ๋วนั้นคือ ไลเคน เด็ก ๆ แทบทุกคนต่างส่ายหน้า เพราะไม่มีใครรู้จัก หรือเคยเห็นไลเคนมาก่อน ไลเคนเป็นสิ่งมีชีวิตยุคโบราณจำพวกเชื้อรา (Fungus) และสาหร่าย (Algae) อยู่ร่วมกันแบบภาวะอิงอาศัย (Mutualism) มีหลากหลายรูปร่าง บ้างมีสีสันสดใสงดงาม แต่ส่วนใหญ่จะมีสีเทา สีเขียว หรือสีขาวเหลือบเทา ไลเคนขยายพันธุ์ได้ทั้งแบบอาศัยเพศ (Sexual Reproduction) และไม่อาศัยเพศ (Asexual Reproduction) ประโยชน์ของไลเคนที่ใช้กันมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันมีหลายด้าน เช่น ด้านอาหารโดยนำไลเคนมากำจัดรสขมออก แล้วปรุงเป็นซุป ด้านสมุนไพร มีการนำไลเคนไปสกัดปรุงเป็นยาเพื่อช่วยรักษาผู้ที่ท้องอืด หรืออาหารไม่ย่อย ด้านความงาม มีการใช้เลนเคนเป็นส่วนผสมของน้ำหอม และใช้ทำความสะอาดผม เมื่อเด็ก ๆ ได้รับความรู้แล้ว จึงเป็นขั้นตอนการสำรวจไลเคนในป่าชายเลน โดยแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 5-7 คน พร้อมแจกแฮนด์เลนส์ สำหรับส่องดูไลเคน ส่วนใหญ่ไลเคนจะขึ้นตามต้นไม้ มองดูแล้วเหมือนต้นไม้เป็นกลากเกลื้อน เพราะมีวงเทาๆขาวๆ เต็มไปหมด เมื่อได้ส่องดูจะเห็นสิ่งมีชีวิตสองชนิดที่ไม่สามารถแยกออกจากกันได้ ถึงจะเป็นสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กแต่ก็มีความสำคัญ เพราะไลเคนถือเป็นดัชนีบ่งชี้คุณภาพของอากาศในป่าชายเลน หากคุณผู้อ่าน หรือบุคคลท่านใดสนใจ สามารถมาเที่ยมชมไลเคนในป่าชายเลน ได้ที่ศูนย์ศึกษาเรียนรู้ระบบนิเวศป่าชายเลนสิรินาถราชินี ต.ปากน้ำปราณ อ.ปราณบุรี จ.ประจวบคีรีขันธ์ เปิดให้บริการทุกวันตั้งแต่เวลา 08.30-16.30 น. ฟรีไม่มีค่าใช้จ่ายใด ๆ ทั้งสิ้นเรื่องและภาพโดย ........นางสาวปลาตีน