เรื่องสั้นเด็กบ้านดอย ของพ่อครูมาลา คำจันทร์ นักเขียนรางวัลซีไรต์ พ.ศ. 2534 เล่มในมือผู้เขียนนี้เป็นหนังสือใหม่ในเก่า ที่ต้องบอกแบบนั้นเพราะหนังสือเรื่องนี้ถูกพิมพ์มาแล้วถึง 5 ครั้ง และเล่มนี้เป็นเด็กบ้านดอยที่พิมพ์ครั้งที่ 5 โดยสำนักพิมพ์เคล็ดไทย ผู้เขียนได้มาจากร้านขายหนังสือมือสองของคนขายหนังสือออนไลน์ทางภาคเหนือ “มีเล่มที่พิมพ์ใหม่ ขายราคาเต็มเอาไหม” เขาถามผู้เขียนเพื่อให้แน่ใจว่าเราต้องการหนังสือเล่มนี้จริงหรือเปล่า “เอา! เล่มใหม่เล่มเก่าก็เอา ถ้าเป็นของพ่อครูมาลา คำจันทร์ รับหมด” ผู้เขียนยืนยันความตั้งใจผู้เขียนไม่ได้รู้จักกับนักเขียน มาลา คำจันทร์ เป็นการส่วนตัวแต่ขอย่างใด และปรกติไม่ได้สนใจอ่านงานของนักเขียนมีชื่อ หรือนักเขียนมือรางวัลเท่าไหร่นัก แต่ต้องยอมรับเลยว่าสำหรับพ่อครูมาลา คำจันทร์ท่านนี้ ด้วยถ้อยคำและภาษาที่ใช้บางคำเป็นภาษาล้านนา จึงทำให้มีเสน่ห์และมีเอกลักษณ์ของตัวเองอ่านไปอ่านมา นักเขียนที่ชื่อ มาลา คำจันทร์ ก็ได้เข้ามาอยู่ในหัวใจของผู้เขียนในฐานะผู้อ่านไปซะแล้ว สำหรับหนังสือเด็กบ้านดอยถูกตีพิมพ์ครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2524 ถ้านับอายุเท่าคนก็เกือบ 40 ปีเลยทีเดียว ซึ่งเกิดก่อนตัวผู้เขียนเองด้วยซ้ำ เด็กบ้านดอย ได้บอกเล่าถึงวิถีชีวิตของ มงคล เด็กชายชาวชนบททางภาคเหนือ ที่ห่างไกลความเจริญซึ่งเป็นวิถีชีวิตที่หาดูได้ยากแล้ว สำหรับยุคดิจิตอล ยุคที่ถูกครอบงำด้วยโลกไอทีอย่างเช่นปัจจุบันนี้วิถีชีวิตแบบเรียบง่ายของ เด็กชายมลคล ถูกเขียน ไว้ในเล่มถึง 18 เรื่อง เริ่มเรื่องด้วยวิถีการใช้ชีวิตของเด็กชนบท ตลอดจนไปถึงความเปลี่ยนแปลงเมื่อความเจริญค่อย ๆ คืบคลานเข้ามาในช่วงท้ายเล่ม สื่อให้เห็นถึงการปรับตัวให้ได้ ในยุคที่มีการพัฒนาค่อย ๆ กลืนกินวิถีชีวิตชาวดอย นักเขียนได้เขียนแทรกภาษาเหนือไว้ในเล่มได้อย่างมีเสน่ห์ ซึ่งนับว่าเป็นเอกลักษณ์ของพ่อครูมาลาเลยก็ว่าได้ ถึงแม้จะเป็นวิถีชีวิตของคนภาคเหนือซึ่งอยู่คนละภาคกับตัวผู้เขียนเอง แต่ยอมรับเลยว่าอ่านแล้วนึกถึงวัยเด็ก ด้วยความไม่มีหรือความจนนี้เอง ทำให้คนสมัยก่อนสอนให้ลูกรู้จักทำมาหากินตั้งแต่ยังเล็ก ๆ ชีวิตของเด็กบ้านดอย ได้ให้ข้อคิดและเตือนสติว่า เราไม่ควรหลงไปกับยุคเทคโนโลยีล้ำสมัยจนเกินไป และแฝงกำลังใจไว้ในวันที่ท้อแท้เป็นข้อเปรียบเทียบว่า ความลำบากในยุคปัจจุบันนี้ถ้าเทียบกับสมัยนั้น มันคนละเรื่อง ความอดทนของคนยุคนี้กับยุคก่อนนั้นต่างกันลิบลับ พลันให้นึกจินตนาการว่าหากเราต้องกลับไปใช้ชีวิตแบบ เด็กชายมงคลแล้วเราจะอยู่ได้หรือไม่ผู้อ่านหลายท่านอาจจะยังไม่รู้จักนักเขียนชาวเหนือที่ชื่อ มาลา คำจันทร์ ท่านนี้ แต่หากเปิดใจลองอ่านดูสักครั้ง ท่านอาจจะติดใจจนต้องตามหาหนังสือเล่มอื่น ๆ ของพ่อครูมาลา คำจันทร์ มาอ่านเพิ่มก็เป็นได้หากสนใจอยากอ่านเด็กบ้านดอย ลองสอบถามไปที่ร้านหนังสือของสำนักพิมพ์เคล็ดไทย น่าจะพอมีเหลือให้ครอบครองกันบ้าง::ภาพโดยผู้เขียน::