ภาพประกอบทั้งหมดโดยผู้เขียน รายได้หลักของประชากรในจังหวัดแม่ฮ่องสอน นอกจากการเกษตรแล้วการท่องเที่ยวก็นับเป็นฟันเฟืองหลักที่คอยขับเคลื่อนเศรษฐกิจของเมืองแม่ฮ่องสอนตลอดมา ย้อนไปเมื่อ 10 ปีก่อน จังหวัดแม่ฮ่องสอนนับเป็นแลนด์มาร์กแห่งใหม่ที่หลายคนอยากมาสัมผัสความเป็นชนบทท่ามกลางความงดงามของธรรมชาติที่ยังคงความอุดมสมบูรณ์ ฤดูหนาวในช่วงนั้นถือว่าแหล่งท่องเที่ยวที่แม่ฮ่องสอนคึกคักและหนาแน่นไปด้วยนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต่างประเทศ ที่พักแบบโฮมสเตย์สร้างแบบเรียบง่ายตามภูมิปัญญาชาวบ้านราคาพุ่งคืนละหลักพันยังถูกจองจนเต็ม ไม่เพียงเท่านี้ จุดบริการสำหรับกางเต้นท์ยังถูกจับจองด้วยเต้นท์หลายขนาดจนแทบไม่มีที่เดินซึ่งแตกต่างกับปัจจุบันราวหน้ามือกับหลังมือ ทั้งแหล่งท่องเที่ยวที่เริ่มซบเซา นักท่องเที่ยวเริ่มซาตามกาลเวลาซึ่งนับวันยิ่งน้อยลงทุกทีโดยเฉพาะนักท่องเที่ยวชาวไทย ด้วยแม่ฮ่องสอนเป็นจังหวัดที่อยู่กลางหุบเขาสลับซับซ้อนนับเป็นอุปสรรคในการเดินทาง จึงเป็นเรื่องยากที่จะแวะมาเที่ยวเพียงชั่วคราว ซึ่งช่วงที่เหมาะสมในการมาเที่ยวหรือคนแม่ฮ่องสอนเรียกว่าฤดูท่องเที่ยวคือปลายเดือนตุลาคม-กุมภาพันธ์ เพราะเป็นฤดูหนาว อากาศเย็นสบายเหมาะที่จะขับรถหรือเดินชมรอบ ๆ เมือง พอตกกลางคืนบริเวณสวนสาธารณะหนองจองคำตั้งอยู่กลางเมืองแม่ฮ่องสอนก็จะมีถนนคนเดินที่แน่นขนัดไปด้วยสินค้าหัตถกรรมนานาชนิด มีอาหารหลายประเภทให้นักท่องเที่ยวได้เลือกซื้อทุกคืน ช่วงนี้นับเป็นเวลาที่ชาวแม่ฮ่องสอนทุกคนต่างตั้งตาคอย แต่เมื่อปลายปีที่ผ่านมาถนนคนเดินที่เคยเต็มไปด้วยนักท่องเที่ยวกลับดูเงียบเชียบ ร้านรวงต่าง ๆ ก็ทยอยหายไปเพราะผลกระทบจากพิษเศรษฐกิจ ถนนที่ผู้คนเคยเดินเบียดเสียดจับจ่ายซื้อของกลับดูโล่งจนน่าใจหาย! นักท่องเที่ยวลดลงกว่าปีที่ผ่านมาเกินครึ่ง! และผู้ที่มาเที่ยวส่วนใหญ่มักจะมาเดินชม ถ่ายภาพ มากกว่าจะซื้อของฝาก ของกินก็เช่นกันนักท่องเที่ยวแต่ละกลุ่มจะซื้อของกินเพียงอย่างเดียวเพื่อช่วยกันชิมในแต่ละร้าน พ่อค้าแม่ค้าต่างหน้าชื่นอกตรมเพราะรอคอยและเตรียมตัวเพื่อมาขายสินค้าในฤดูท่องเที่ยวอย่างขะมักเขม้น แต่ผลตอบรับกลับไม่เป็นดังที่คาดหวัง “ที่อื่นก็ขายของยากแบบนี้แหละค่ะ” นี่คือเสียงสะท้อนจากนักท่องเที่ยวไทย ที่เดินทางมาจากภาคใต้เพื่อมาพักผ่อนในช่วงวันหยุดยาวปีใหม่ หากเศรษฐกิจยังคงถูกแช่แข็งแบบนี้ไม่แน่นะอีก 3 ปีข้างหน้า ถนนคนเดินที่เมืองแม่ฮ่องสอนอาจไม่มีให้เห็นแล้วก็เป็นได้