เรื่องและภาพ : ชานาพิ้งบ้านเมืองปอน อ.ขุนยวม จ.แม่ฮ่องสอน ประชากรส่วนใหญ่เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ไตใหญ่ (ไทใหญ่) ห่างจากตัวอำเภอขุนยวมประมาณ 12 กิโลเมตร และตัวของอำเภอขุนยวมนั้น ก็ห่างจากตัวอำเภอเมืองแม่ฮ่องสอนอีก 70 กิโลเมตร เรียกว่ามาไกลเอามากๆ แต่ภายใต้ความไกลนั้น เมืองปอนกลับซ่อนเสน่ห์ที่น่าค้นหาไว้อย่างมากเลยทีเดียวเสน่ห์ของการมาท่องเที่ยวในเมืองปอนนั้น การเรียนรู้วิถีชีวิตของชาวไตใหญ่ เป็นสิ่งที่นักท่องเที่ยวให้ความสนใจเป็นอย่างมาก เนื่องจากเมืองปอนนั้น แม้กระแสของโลกาภิวัฒน์จะหลั่งไหลเข้ามาในชุมชนมากเท่าใด แต่ชุมชนก็ยังคงรักษาวัฒนธรรมของตนเองไว้ได้อย่างเหนียวแน่นวันนี้เราจะมาผู้อ่านทักท่านมาเรียนรู้มนต์เสน่ห์หนึ่งในวิถีวัฒนธรรมของชาวไตใหญ่ นั่นคือ “งานจักสาน”เราได้อยู่กับคุณลุง อ่องปุ้น ไชยวิทูรย์ ครูภูมิปัญญาด้านการจักสาน แห่งเมืองปอน เมื่อเดินเข้ามาในบริเวณบ้าน ก็จะเห็นคุณลุงนั่งอยู่กับกองตอก กองโต เมื่อคุณลุงเห็นพวกเรา ก็ยิ้มทักทายแบบคนคูลๆ แล้วหยิบตอกมาวางเรียงให้พวกเราโดยไม่พูดอะไร เป็นทำนองว่า มาถึงก็เริ่มทำได้เลยลุงอ่องปุ้นเป็นช่างจักสานที่มีความเชี่ยวชาญมาก ผลงานของลุงมีทั้งการจักสานหมวกกุ๊บไต (หมวกไตใหญ่) พัดรูปแบบต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น ทรงวงกลม วงรี หกเหลี่ยม หรือแม้แต่ทรงหมี ! โดยลวดลายของลุงอ่องปุ้นนั้น จะมีเอกลักษณ์ที่ไม่เหมือนใคร เพราะเป็นลายที่ลุงได้สร้างสรรค์ประยุกต์ออกมาเป็นลวดลายต่างๆ เองวันนี้พวกเราได้ลองทำพัด โดยลายบนพัดจะเรียกว่า ลายดอกพิกุล ต้องขอบอกเลยว่า ขั้นตอนในการทำนั้น ยากตั้งแต่ขึ้นโครงพัดเลยทีเดียว ผู้เขียนลองขึ้นหลายทีแล้วแต่ก็ยังไม่ได้ ลุงอ่องปุ้นจึงมาขึ้นโครงให้แทน หลังจากขึ้นโครงเรียบร้อย ก็ถึงคราวนำตอกมาขัดกัน ขั้นตอนมีทั้งการม้วน สอดซ้าย ขึ้นบน ลงล่าง เรียกได้ว่า กว่าจะได้พัดมาชิ้นหนึ่งเล่นเอาเหงื่อตกเลยทีเดียว โดยระยะเวลาในการสานพัดของพวกเรา ใช้เวลาไปเกือบ 4 ชั่วโมง แต่เป็น 4 ชั่วโมงที่เพลินมาก ไม่รู้ตัวเลยว่าเวลามันผ่านไปนานขนาดนี้แล้วและนี่ก็เป็นผลงานของพวกเรา หลังจากที่สานพัดเสร็จแล้ว ลุงอ่องปุ้นก็จะเอาพัดไปรมควันกันมอด และเคลือบเลกเกอร์ให้แข็งแรงทนทาน พร้อมใช้งานสำหรับใครที่อยากจะมาลองฝึกสมาธิ และมีพัดแบบไตใหญ่ที่ทำด้วยตนเอง ก็สามารถติดต่อมาได้ที่ชุมชนโฮมสเตย์เมืองปอน 081-7844340 หรืออยากจะมาอุดหนุนลุงอ่องปุ้น ก็ได้ โดยพัดหนึ่งชิ้น ราคาเพียงแค่ 100 บาทเท่านั้น ! แน่นอนว่าหากได้มาเห็นขั้นตอนการทำแล้ว จะรู้ว่าหนึ่งร้อยบาทนั้น ไม่ได้แพงเลยแม้แต่น้อย