อำเภอวังเหนือ จ.ลำปาง เป็นอีกอำเภอหนึ่งที่มีสถานที่ท่องเที่ยวที่น่าสนใจหลายแห่ง ตำแหน่งที่ตั้งของอำเภอนั้นอยู่เหนือสุดของจังหวัดลำปาง ตลอดจนเป็น “ทางผ่าน” ระหว่าง อำเภอเวียงป่าเป้า จังหวัดเชียงราย และอำเภอเมือง จังหวัดพะเยา นอกจากอำเภอนี้จะมีแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ เช่น น้ำตกวังแก้ว และหากหลาย ๆ คนเคยใช้เส้นทาง แม่ขะจาน-วังเหนือ-พะเยา ก็จะพบน้ำตกธารทอง ซึ่งเป็นน้ำตกหน้าผาหินปูนอยู่ข้างทาง ซึ่งเป็นอีกหนึ่งสถานที่พักผ่อนหย่อนใจทางธรรมชาติ อย่างไรก็ตาม หากท่านมีเวลาอีกหน่อยหนึ่ง อยากจะให้ไปชมจิตรกรรมล้ำค่า ฝีมือช่างชาวบ้านอายุเกือบร้อยปี ที่วัดบ้านก่อ ต.วังทรายคำ อ.วังเหนือ ซึ่งหากท่านได้ไปชมแล้วจะพบถึงความศรัทธาทางพระพุทธศาสนาของผู้คนในท้องถิ่น ตลอดจนความร่วมมือของชุมชนที่ช่วยกันสร้างวิหารเพื่อใช้ในกิจกรรมทางพระพุทธศาสนา สำหรับวัดบ้านก่อ สร้างขึ้นในปี พ.ศ. 2442 โดยการบริจาคที่ดินจาก นายต๊ะ จันตะมะ มีพระยาวิชัยเป็นเจ้าอาวาสรูปแรก เป็นสถานที่ประกอบศาสนกิจของผู้คนหลายหมู่บ้าน คือ ชาวบ้านก่อและชาวบ้านต้นฮ่าง ต่อมาเมื่อพระวิหารทรุดโทรมจึงได้บูรณะวิหารขึ้นในปี พ.ศ. 2477 แล้วเสร็จในปี พ.ศ. 2479 พระวิหารของวัดบ้านก่อเป็นศิลปะล้านนาร่วมสมัย (ปลาย พ.ศ. 2400) มีการก่ออิฐถือปูน และที่สำคัญของวิหารหลังนี้คือ หลังคาเป็นแป้นเก็ด หมายถึง หลังคาที่ทำด้วยไม้สักเป็นแผ่นแทนการใช้กระเบื้อง นอกจากนี้ภายในวิหารยังมีภาพวาดเรื่องเวสสันดรชาดก ตลอดจนเรื่องประวัติพระพุทธเจ้า นรกสวรรค์ วาดโดยหลวงพ่อคำป้อ อุดหนุน ลักษณะเด่นของจิตรกรรมฝาผนังที่วัดบ้านก่อคือ เป็นฝีมือช่างชาวบ้าน และช่างวาดภาพได้สะท้อนภาพวิถีชีวิตร่วมสมัยขณะที่วาดภาพนั้นลงไปด้วย เช่น วาดภาพรถยนต์ การแต่งตัวของทหาร ตลอดจนเรื่องราวของการละเล่นต่าง ๆ ในยุคสมัยนั้น ถือว่าเป็นการบันทึกเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ผ่านภาพเขียน ก่อนที่เทคโนโลยีสมัยใหม่อย่างกล้องถ่ายรูปจะแพร่หลายในระยะเวลาต่อมา การค้นพบจิตรกรรมวัดบ้านก่อและก่อให้เกิดการศึกษาทางด้านประวัติศาสตร์ศิลปะนั้น เกิดขึ้นช่วงประมาณปี พ.ศ. 2530 อาจารย์ทำนุ หริพิทักษ์ ได้นำข้อมูลและรูปแบบจิตรกรรมพื้นบ้านจากวัดทุ่งคา อ.แจ้ห่ม จ.ลำปางมาเผยแพร่ ต่อมาในปี พ.ศ. ๒๕๓๕ กลุ่มหน่อศิลป์ คณะวิจิตรศิลป์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ไปพบจิตรกรรมบ้านก่อ วาดโดยช่างเขียนคนเดียวกันในงานตั้งธรรมหลวงเดือนยี่เป็ง หลังจากนั้นสถานทูตสหรัฐอเมริกาประจำประเทศไทยมอบเงิน 50,000 ดอลลาร์สหรัฐสำหรับบูรณะปฏิสังขรจิตรกรรมและวิหารวัดบ้านก่อในปี พ.ศ. 2548 แล้วเสร็จในปี พ.ศ. 2550 หากผ่านอำเภอวังเหนือ ไม่ควรพลาดด้วยประการทั้งปวงครับ ภาพประกอบโดยผู้เขียน