ศูนย์บริการการพัฒนาขยายพันธุ์ไม้ดอกไม้ผลบ้านไร่อันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดเชียงใหม่ ได้ดำเนินการปรับปรุงพันธุ์ไม้ โดยนำพันธุ์ไม้จากต่างประเทศมาปรับปรุงและคัดเลือกพันธุ์ให้เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมในประเทศไทย ได้แก่ แกลดิโอลัส และว่านสี่ทิศพัฒนาพันธุ์ไม้ดอกพื้นเมืองของไทยให้มีศักยภาพ สามารถใช้ประโยชน์ในเชิงการค้า ไม้ดอกหลักที่ดำเนินการ ได้แก่ ปทุมมา และกระเจียวโดยได้ริเริ่มงานปรับปรุงพันธุ์ไม้ดอกหลายชนิด การดำเนินการมุ่งเน้นให้ได้พันธุ์ใหม่ที่เหมาะสมกับสภาพอากาศในประเทศไทย และตอบสนองความต้องการของตลาดทั้งในและต่างประเทศ พันธุ์พืชใหม่ในกลุ่มปทุมมา ได้แก่ ปทุมมาพันธุ์บ้านไร่สวีท มีสีกลีบประดับส่วนบนสีชมพูอมแดง กลีบประดับส่วนล่าง สีเขียวอมเหลือง ระยะเวลาออกดอก 80-95 วัน ซึ่งปทุมมาพันธุ์บ้านไร่สวีท ได้รับรางวัลยอดเยี่ยมระดับนานาชาติในงานประกวดพืชสวนโลก ในปี 2009 ในกลุ่ม Paracurcumaพันธุ์พืชใหม่ในกลุ่มแกลดิโอลัส ที่สนับสนุนให้แก่กลุ่มชาวบ้านและเกษตรกรที่สนใจ ได้แก่พันธุ์เจ้าฟ้า สีกลีบดอกม่วง ขอบกลีบสีม่วงเข้ม อายุตั้งแต่ปลูกโดยใช้หัวถึงออกดอก ประมาณ 80-85 วัน พันธุ์บ้านไร่ซันไซน์ สีกลีบดอกสีแดงสด อายุตั้งแต่ปลูกโดยใช้หัวถึงออกดอก ประมาณ 65-70 วัน พันธุ์บ้านไร่ซิลเวอร์สตาร์ สีกลีบดอกสีเหลืองอมส้ม กลีบล่างสีเหลือง อายุตั้งแต่ปลูกโดยใช้หัวถึงออกดอก ประมาณ 70-75 วัน พันธุ์บ้านไร่กู๊ดลัค สีกลีบดอกสีส้มแดง อายุตั้งแต่ปลูกโดยใช้หัวถึงออกดอก ประมาณ 75-80 วัน พันธุ์บ้านไร่เพอร์เพิลเจมส์ สีกลีบดอกบนสีบานเย็น โคนกลีบล่างสีบานเย็นเข้ม อายุตั้งแต่ปลูกโดยใช้หัวถึงออกดอก ประมาณ 70-75 วันและในโอกาสครบรอบ 45 ปี มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ศูนย์บริการการพัฒนาขยายพันธุ์ไม้ดอกไม้ผลบ้านไร่อันเนื่องมาจากพระราชดำริได้จัดทำแกลดิโอลัส ชุด CMU series เน้นดอกสีโทนม่วงแดง จำนวน 10 สายพันธุ์ เพื่อร่วมการเฉลิมฉลองในโอกาสดังกล่าววันนี้ Tippy ได้มีโอกาสมาเรียนรู้ทั้งทฤษฎี และปฎิบัติการปลูกไม้ดอกแบบหัว พืชหัวเมื่อปลูกแล้วจะเกิดหัวใหม่ขึ้นแทนหัวเก่า สามารถใช้ขยายพันธุ์ต่อไปได้ การปลูกประเภทนี้ได้ผลดีในพื้นที่ภาคเหนือ ซึ่งการขยายพันธุ์โดยใช้ส่วนหัว ทำการขยายพันธุ์ได้ 4 วิธี คือการคว้าน การบากหัว การเจาะหัว การผ่าหัว ซึ่งเทคนิคและวิธีการจำเป็นต้องเรียนรู้จากการปฏิบัติจริงหลังจากชำได้ประมาณ 3 เดือน จึงเริ่มสร้างต้นอ่อน ควรรักษาความชื้นของวัสดุชำอย่างสม่ำเสมอ ไม่ปล่อยให้แห้งหรือปล่อยให้แฉะ จากนั้นย้ายปลูกในวัสดุโปร่ง ระบายน้ำดี โดยใช้ดินปลูก ดินร่วนปนทราย ผสมกับวัสดุอื่น ๆ ที่หาง่ายในท้องถิ่น เช่น แกลบ ขี้เลื่อย กาบมะพร้าวนอกจากความรู้ด้านการเพาะปลูกแล้ว ที่นี่ยังให้ข้อมูลเพื่อการปลูกในเชิงพาณิชย์อีกด้วย ถือเป็นแหล่งเรียนรู้ที่เบ็ดเสร็จครบวงจรในจุดเดียวจริง ๆ ผู้ที่สนใจสามารถติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ศูนย์บริการการพัฒนาขยายพันธุ์ไม้ดอกไม้ผลบ้านไร่อันเนื่องมาจากพระราชดำริ หมู่บ้านบ้านไร่ หมู่ที่ 1 ตำบลบ้านแหวน อำเภอหางดง จังหวัดเชียงใหม่เบอร์โทรศัพท์ 053-432493ภาพประกอบโดย Tippy on the way