สมองของมนุษย์ เปรียบเหมือนห้องใต้หลังคาที่ว่างเปล่า จากนั้นเราก็ค่อย ๆ เก็บสิ่งของตามที่เราต้องการ เช่น เฟอร์นิเจอร์บางชิ้นไว้ในนั้น คนโง่จะเก็บกระทั่งท่อนไม้ที่เขาเดินข้าม และเมื่อทำเช่นนั้น ความรู้ที่น่า จะเป็นประโยชน์ต่อตัวเขาจะถูกทับถมจนมองไม่เห็น หรืออย่างดีที่สุดอาจกระดอนไปอยู่บนสุดเหนือกองข้าวของทั้งปวง ที่ทำให้ต้องเอื้อมมืออย่างยากลำบากกว่าจะแตะถึง -- เชอร์ล็อก โฮล์มส์ -- มนุษย์เราสามารถจะจัดการกับสมองของตัวเอง ให้จำในเรื่องที่ควรจำ และให้ลืมในเรื่องที่ควรลืมได้ เพื่อให้เหลือที่ว่างมากพอสำหรับบรรจุความจำใหม่ ๆ แม้บางความทรงจำจะลืมได้ยากก็ตาม สมองของมนุษย์เรามีเซลล์ประสาทประมาณหนึ่งแสนล้านเซลล์ แต่ละเซลล์จะสื่อสารถึงกันอยู่ตลอดเวลา เรามาลองดูว่าเราจะจัดการกับสิ่งที่เรา อยากจำ และจัดการกับสิ่งที่เรา อยากลืม กันอย่างไรดี มนุษย์เรามีวิธีการจดจำด้วยกัน 3 แบบ คือ การจดจำด้วยการมองเห็น การจดจำด้วยการได้ยิน และการจดจำด้วยการสัมผัส คนทุกคนมีวิธีการจดจำทั้ง 3 แบบอยู่ในตัวกันทั้งนั้น แต่จะถนัดกับการจดจำมากที่สุดเพียงแบบใดแบบเดียว มากกว่าแบบอื่นที่เหลือ และการเรียนรู้ว่าเราเป็นคนถนัดการจดจำแบบไหนนั้น จะช่วยให้เราเรียนรู้ตัวเอง และช่วยให้เราจำได้อย่างแม่นยำขึ้นด้วย เรามาดู 6 วิธีเบื้องต้นในการฝึกความทรงจำที่ดีกัน ขอบคุณภาพประกอบจาก pxhere ฝึกบริหารสมองแบบนิวโรบิก Neurobics Exercise เพื่อให้เกิดการกระตุ้นให้ประสาทสัมผัสทั้ง 5 ได้แก่ การได้ยิน การมองเห็น การได้กลิ่น การลิ้มรส และการสัมผัส รวมไปถึงส่วนที่ 6 คือ อารมณ์ด้วย ให้ทุกส่วนได้เชื่อมโยงกัน โดยเราสามารถออกกำลังสมองด้วยการทำสิ่งง่าย ๆ ในชีวิตประจำวันที่ไม่เคยทำมาก่อนก็ได้ เช่น หลับตาอาบน้ำสระผม หรือลองเปลี่ยนมาใช้มือซ้ายทำงานแทนบ้าง เปลี่ยนเส้นทางกลับบ้าน หรืออาจจะสลับกิจกรรมกัน อาจจะเคยกินข้าวก่อนอาบน้ำ ก็เปลี่ยนมาเป็นอาบน้ำก่อนกินข้าว เปลี่ยนโต๊ะนั่งทำงาน ฯลฯ สิ่งเหล่านี้จะช่วยให้สมองได้จดจำสิ่งใหม่ ๆ เพิ่มเข้าไป ขอบคุณภาพประกอบจาก pxhere ทำแผนที่ความคิด Mind Map เพื่อจัดการเรียบเรียงความคิดให้เป็นระบบ ได้ทบทวนตัวเอง และวางแผนชีวิตไปพร้อม ๆ กัน เพราะในกระบวนการคิดสมองคนเราก็จะจดจำทุกสิ่งทุกอย่างเอาไว้ใช้ บางครั้งอาจเป็น Mind Map ที่เกี่ยวกับชีวิตประจำวันง่าย ๆ ก็ได้ เช่น ไปตลาดวางแผนว่าจะซื้ออะไรบ้าง ซื้ออะไรก่อนหลัง หรือเวลาไปเที่ยวลองวาดแผนผังดูว่าจะไปเที่ยวไหนก่อนหลัง แวะที่ไหนบ้าง หรือไม่ก็เรียงลำดับการทำงานบ้านอย่างไร ไหนก่อนไหนหลัง สร้างคีย์เวิร์ดบ้างเพื่อช่วยให้สมองได้ใช้จินตนาการ ขอบคุณภาพประกอบจาก pxhere ตั้งสติให้มั่น เลิกหงุดหงิดกับการหลงลืมสิ่งต่าง ๆ ตั้งแต่วันนี้เลย ไม่ว่าคุณจะลืมสิ่งเล็ก ๆ น้อย ๆ อย่างกุญแจบ้าน เอกสาร โทรศัพท์ หรือกระเป๋า หรือต่อไปไม่ว่าคุณจะวางสิ่งใดให้ท่องดัง ๆ ในใจไว้ เช่น ถ้าจะวางกุญแจรถไว้ตรงไหน ให้ท่องในใจ 3 ครั้ง ว่า “...วางกุญแจรถ ...วางกุญแจรถ ...วางกุญแจรถ” เพียงเท่านี้สมองก็จะถูกจดจำ และบันทึกความจำเก็บล็อคไว้อย่างดี และสมองจะจดจำว่าคุณตั้งใจวางไว้ตรงนี้ และจะไม่ลืมอะไรง่าย ๆ ขอบคุณภาพประกอบจาก pxhere บริหารดวงตา เป็นการฝึกให้สมองเห็นและจดจำสิ่งที่เห็นได้รวดเร็วขึ้น ให้นั่งลงสบาย ๆ ถือดินสอ หรือปากกาก็ได้ จากนั้นก็เหยียดแขนไปข้างหน้าระดับเดียวกับจมูก แล้วค่อย ๆ เลื่อนเข้ามาที่จมูก โดยอย่าได้ละสายตาจากสิ่งนั้น จากนั้นก็ยื่นออกไปอย่างเดิม ลองทำแบบนี้ซ้ำ ๆ เป็นชุดดู อย่างน้อยชุดละ 5 ครั้ง และทำสลับกันไป นอนพักให้พอ เวลาของการนอนหลับพักผ่อน คือช่วงเวลาที่ดีที่สมองจะจัดระเบียบ จัดเรียงความทรงจำเก็บเป็นหมวดหมู่ เหมือนมีบรรณารักษ์จัดเรียงหนังสือในห้องสมุดอย่างถูกต้องเรียบร้อย ทำให้สมองสามารถเรียกดูความทรงจำเก่า ๆ ได้อย่างดีทุกครั้งที่เราต้องการ ขอบคุณภาพประกอบจาก pxhere ลองฝึกทำกันให้เป็นประจำเพื่อที่จะได้ไม่เครียด หรือวิตกกังวลกับอาการหลง ๆ ลืม ๆ ที่เกิดขึ้นบ่อย ๆ ในชีวิต แม้ว่าบางความจำมันจำยาก หรือในสิ่งที่อยากลืมมันอาจจะลืมได้ยากก็ตาม แต่ก็ไม่มีอะไรเกินความสามารถของมนุษย์ไปได้ การได้สมองที่มีความจำที่ดีเยี่ยมกลับมา ก็เหมือนเราได้ชุบชีวิตใหม่ของเรากลับมาอีกครั้งด้วย ซึ่งมันจะนำมาซึ่งความสุข และสุขภาพจิตที่ดีตลอดไป ขอบคุณภาพประกอบจาก pxhere และภาพปกจาก pxhere