หม่ำอีสาน อาหารอร่อย ๆ ของชนชาวอีสานนั้นมีหลากหลายชนิด และหนึ่งในนั้นที่ผมจะมาแนะนำในวันนี้ที่ผมคิดว่าลูกอีสานของจริงทุกคนจะต้องรู้จัก อาหารที่ว่านั้นก็คือ”หม่ำอีสาน”ครับทุกท่าน หม่ำนี้เป็นอาหารประภทหมักดอง คล้ายส้มงัวหรือแหนมวัว แต่อร่อยกว่าเพราะมันทำจากตับและม้ามของวัว ในบางท้องที่ตาม ๆ ข้างทางจะมีการขายหม่ำแบบนี้อยู่บ้าง โดยมันจะบรรจุอยู่ในไส้วัว ห้อยโตงเตงขายอยู่ตามร้านข้างทาง เป็นอาหารของฝากอย่างหนึ่งที่คนอีสานทั่ว ๆ ไปชอบ เพราะกินอร่อยแถมโปรตีนสูง วิธีทำไว้รับประทานเองหม่ำนี้ก็ทำไม่ยากครับ ส่วนประกอบสำคัญ ๆ มีดังนี้ ตับและม้ามของวัว กระเทียม ตะไคร้ เกลือและผงปรุงรส ที่สำหรับบรรจุ อาจจะเป็นไส้วัว แต่ง่าย ๆ เลยผมแนะนนำ ใส่ถุงพลาสติกหรือกระปุกก็ได้(อิอิ) วิธีทำก็คือนำตับและม้ามที่หาซื้อมาได้ตามตลาดมาสับ ๆ ให้ละเอียด อาจจะหั่นตะไคร้ใส่ด้วยสักสองสามแว่นสับรวมกันคนชอบอาจใส่เยอะ ๆ ก็ได้ ตะไคร้จะช่วยลดกลิ่นคาว หรือบางจ้าวอาจจะใส่เนื้อวัวผสมลงไปด้วยเพื่อไม่ให้หม่ำเละเมื่อเป็นหม่ำแล้ว เมื่อสับละเอียดแล้ว จึงตำกระเทียมแหลก ๆ ลงคลุกผสมสักหัว เปลือกเอาเฉพาะเม็ดมัน โรยเกลือและผงปรุงรส กะให้รสชาติพอดีหรืออาจจะชิมเหมือนทำลาบงัวเลยยก็ได้ เมื่ออร่อยได้ที่แล้ว โรยข้าวเหนียวนึ่งชุบน้ำลงสักหน่อย ข้าวเหนึ่งจะเร่งให้หม่ำเป็นส้มไว ๆ ประมาณไม่เกินสองหรือสามวันก็กินได้แล้ว การกินหม่ำนี้ต้องกับข้าวเหนียวร้อน ๆ ครับ ตามด้วยพริกสด ๆ หม่ำกับข้าวเหนียวนี้จะอร่อยเหมือนเรากินแหนมหรือส้มงัวประมาณนั้น แต่อร่อยกว่านั้นเพราะมันทำจากตับและม้ามวัว อาหารประเภทหม่ำนี้อาจจะเป็นที่ชื่นชอบของชาวอีสานหลาย ๆ คน และหลายคนก็หลายสูตร แต่สำหรับผม สูตรตามที่เล่านี้เลย ง่าย ๆ และอร่อยได้ทุกวัน ถ้าไม่อยากทำเองสามารถสั่งตามรถวิ่งเร่ได้ หรือรถพุ่มพวง อย่างเจ้าประจำบ้านผม"พ่อใหญ่โดโด้"เจ้านี้รู้จักหมดแม่ค้าทำหม่ำขาย บางวันผมก็สั่งจากที่นี่บ้างไว้กินตอนหิว ๆ หรือบางครั้งก็ทำเอง แต่อย่างที่กินวันนี้ซื้อครับ ของโปรดผมเลยล่ะ แซ่บอย่าบอกใคร ฮา (หมายเหตุ เรื่องและภาพที่เล่านี้ เป็าภาพหม่ำสด ๆ อาจจะดูไม่ดี แต่คนอีสานชอบครับ หรือจะให้ดีคนที่ต้องการรับประทานหม่ำควรทำให้สุกก่อนครับ อย่างเช่นเด็ก ๆ และคนที่สนใจ แต่คนอีสานกินหม่ำต้องตามภาพนี้ครับผม) เรื่องและภาพโดย ลูกอีสาน J A I W