ผักแป้นผักในกระถางที่ใบคล้าย ๆ ใบหอมนี้ผมว่าคงเป็นที่คุ้นเคยกันดีในหมู่ชาวบ้านนอก เพราะทั่ว ๆ ไป คนบ้านนอกเรามักนิยมการดำรงชีวิตแบบพึ่งพาตนเองเป็นหลัก นั่นคือการปลูกผักฟักแฟงไว้สำหรับรับประทานแบบไม่ต้องซื้อ อย่างเช่นการปลูกใส่กระถางไว้ตามหน้าบ้านแบบนี้ นอกจากจะดูสวยงามแล้ว ยังมีประโยชน์ในทางโภชนาการหลายอย่างผักแป้นมีคุณค่าทางอาหารสูง แถมมีสรรพคุณทางยาเสริมสร้างร่างกายอีกด้วย การปลูกไว้ดูเล่นแบบนี้เวลาเห็นต้นผักแป้นงาม ๆ แล้วก็ชวนให้นึกถึงอาหารอร่อย ๆ หลาย ๆ อย่าง ที่มีผักแป้นเป็นส่วนประกอบต้นผักแป้นนี้ปลูกง่ายครับ แค่ไปซื้อเมล็ดพันธุ์ตามร้านค้าที่มีขายอยู่ทั่ว ๆ ไป นำมาโรยลงในแปลงเพาะเบี้ย อาจจะเป็นกระถางเล็ก ๆ ใส่ดินผสมแกลบ ปุ๋ยคอก โรยแล้วรดน้ำทุกวัน ไม่นานเราก็จะได้เบี้ยผักแป้นงาม ๆ ถอนออกมาเป็นกระจุก ๆ เหมือนกล้าสำหรับดำในนาข้าว แล้วนำไปปักในกระถางที่เตรียมไว้ ก็จะได้กระถางผักแป้นงาม ๆ ในกระถางเหมือนตามในภาพผักแป้นนี้ คนจีนจะเรียกว่าต้น”กุยช่าย” มีสรรพคุณทางยาช่วยบำรุงเสริมสมรรถภาพทางเพศว่างั้น แถมแก้ไข้แก้ไอ ขับลมพิษได้ด้วย มันเลยเป็นที่นิยมนำมารับประทาน และยังปรุงเป็นอาหารได้หลาย ๆ อย่าง แต่ในเขตภาคอีสาน ผักแป้นนี้มักนำมาเป็นส่วนประกอบในการทำอาหารไม่กี่อย่างเอง อย่างเช่น ซุปหน่อไม้ส้ม หรือหน่อไม้ดอง โดยนำหน่อไม้ดองมาต้มให้สุก จี่พริกดิบ หัวหอม จากนั้นจึงนำพริกจี่กับหัวหอมไปโขลกในครกพอแหลก ตักหน่อไม้ส้มที่ต้มสุกแล้วพักให้หมดน้ำเติมลงไปในครก ใส่เครื่องปรุง น้ำปลาร้า ผงชูรส น้ำปลา และตามด้วยผักแป้นนี้หั่นเป็นท่อนงาม ๆ สักข้อนิ้วมือ ผักแป้นจะช่วยเสริมรสชาติในซุปหน่อไม้ส้มคล้าย ๆ ใส่ใบหอม หรือบางทีอาจใส่คู่กันเลย มันจะช่วยเสริมให้อาหารอย่างซุปหน่อไม้มีรสอร่อยทีเดียวเชียวและอาหารอีกอย่างที่ถือว่าอร่อยมากจากผักแป้น ที่แม้แต่ผมเองก็ชอบ นั่นคือผัดดอกผักแป้นใส่เนื้อหมู นำเนื้อหมูมาหั่นชิ้นบาง ๆ หั่นดอกผักแป้นที่ล้างแล้วหั่นเป็นท่อน ๆ สักสองข้อมือ ผัดรวมกับหมู ผัดดอกผักแป้นใส่หมูนี้อร่อยอย่าบอกใครเชียว และมีคุณประโยชน์และคุณค่าทางอาหารสูงอาหารอีกอย่างที่ได้จากผักแป้นหากปลูกไว้มาก ๆ และคนปลูกกินไม่ทัน ส่วนมากจะนำไปทำส้มผักแป้น หรือผักแป้นดอง โดยตัดใบผักแป้นนี้ให้เกือบ ๆ สุดโคนเพื่อให้ต้นมันงอกใบใหม่ แล้วนำผักแป้นที่ได้ที่อาจมีจำนวนมาก ไปล้างน้ำคั้นเกลือ อาจจะตามด้วยการทุบบักเขือขื่นล้างน้ำอย่างดีตามลงดองด้วย โรยข้าวเหนียวนึ่งสักหน่อย หมักไว้วันสองวันก็ส้มเปรี้ยวกินได้แล้ว จะแจกญาติพี่น้อง หรือจะบรรจุใส่ถุงไปส่งขายแม่ค้าตามตลาดก็ขายดี เพราะส้มผักแป้นกินอร่อย ใคร ๆ ก็อยากกินส้มผักแป้นดูต้นและใบของมันสิครับ ชวนให้นึกถึงส้มผักแป้นจริง ๆ ครับท่านผู้ชม เรื่องและภาพโดยผู้เขียน J A I W