ผีฟ้าพญาแถน คนอีสานเชื่อว่าเป็นเทวดานางฟ้า หรือองค์อินทร์มาสถิตในร่าง บางที่เรียกผ้าฟ้า บางที่เรียกพญาแถน บางสถานที่จะเรียกไม่เหมือนกัน บุคคลที่มีอาการป่วยหรือการดำเนินชีวิตไม่เป็นสุข เชื่อว่ามีผีหรือสิ่งที่เหนือธรรมชาติมากำหนดให้เป็นเช่นนี้ บุคคลเหล่านี้ก็จะใช้วิธีรำแถน เพื่อรักษาอาการป่วยทางกาย และจิตใจบุคคลที่เป็นแถนใหม่ ๆ จะทำการจัดพิธีกรรมการรำแถนในเดือน 3 ของทุกปีจนครบ 3 ปี และจากนั้นก็จะรำแถนก่อนวันเข้าพรรษา เพื่อเป็นการเข้าของ รักษากับครูบาอาจารย์ ให้มาปกป้องรักษาและจะรำก่อนออกพรรษา เพื่อร่ำลาครูบาอาจารย์และจะทำเช่นนี้ทุกปี บุคคลที่เป็นแถนเป็นได้ทั้งผู้หญิงผู้ชายและเด็กและผู้ใหญ่ การรำแถนประกอบด้วย ครูบาอาจารย์ขันดอกไม้อัญเชิญพญาแถนสู่ร่างดนตรี ได้แก่ แคน ( หมอม้า ) กลอง ( หมอช้าง ) ฉิ่ง และผู้ป่วยในการทำพิธีรำแถนส่วนใหญ่ จะรำในตอนกลางคืนจนถึงเช้าระหว่างการประกอบพิธี ยังสอดแทรกให้เห็นถึงการละเล่นและงานบุญเช่นขี่ม้าก้านกล้วย และการจุดบั้งไฟเพื่อให้พญาแถนทราบ ภาคอีสานนับถือผีฟ้าพญาแถนมาตั้งแต่สมัยบรรพบุรุษสืบทอดต่อ ๆ กันมาจนถึงปัจจุบัน คนที่เป็นแถนพญาแถนมาสิงสถิตอยู่ในร่าง 1 องค์บางคนมีถึง 3 องค์ คนเก่าคนแก่เล่าว่า คนที่จะเป็นองค์แถนได้ใช่ว่าจะเป็นได้ทุกคนเชื่อว่า พญาแถนจะเลือกบุคคลสิงสถิต การแต่งกายแต่ละที่ไม่เหมือนกันเชื่อว่าจะแต่งกายตามความพึงพอใจขององค์แถนที่มาสถิตในร่าง บางคนเป็นผู้หญิงแต่มีองค์แถนเป็นเทวดา ก็จะแต่งตัวเป็นชายนุ่งโสร่งบางครั้งเป็นชาย แต่องค์แถนเป็นนางฟ้าก็จะแต่งตัวเป็นหญิง จะสวมใส่ผ้าถุงแต่ไม่ได้แต่งทุกวันจะแต่งกายเฉพาะ ตอนมีพิธีกรรมการรำแถน เป็นการบวงสรวงเทวดานางฟ้าหรือองค์อินทร์ ทำให้บุคคลที่มีอาการเจ็บป่วย อยู่มีอาการดีขึ้นทั้งสภาพจิตใจและร่างกาย นอกจากจะรักษาอาการป่วยแล้ว เชื่อว่าการรำแถนทำให้ฝนฟ้าตกตามฤดูกาล ข้าวปลาธัญญาหารอุดมสมบูรณ์มากขึ้น แม้การทำธุรกิจจะมีความเจริญรุ่งเรืองมากขึ้น คนส่วนใหญ่จะนับถือผีแถน เป็นเทวดานางฟ้ามากกว่าผีสางในปัจจุบัน พิธีกรรมเหล่านี้เริ่มน้อยลงเกิดจากการเปลี่ยนแปลง หลาย ๆ อย่างในปัจจุบัน เช่น การพัฒนาทางวิทยาศาสตร์ เจริญรุ่งเรืองมากขึ้นแต่พิธีกรรมเหล่านี้ยังหลงเหลือให้เห็นอยู่ แต่การประกอบพิธีจะเปลี่ยนแปลงจากสมัยก่อน ตามสภาพสังคม และสภาพพื้นที่ที่อยู่อาศัยจากสมัยก่อนเป็นอย่างมาก เรื่องเหล่านี้ยังเป็นที่สนใจให้กับหลาย ๆ คนถ้าหากเราไม่เชื่อก็ไม่ควรลบหลู่ ภาพถ่ายโดยผู้เขียน : ปากกาทอง