ในทุกฤดูกาลการเก็บเกี่ยว หลังจากเก็บเกี่ยวผลผลิตเสร็จแล้วชาวบ้านจะเอาข้าวที่มัดรวมกันเป็นฟ่อน (ต้นข้าวที่นำมามัดรวมกันเป็นมัดขนาดใหญ่ ) มาทำการตีข้าว หรือ นวดข้าว เพื่อให้เมล็ดข้าวที่ติดกันเป็นรวงข้าวนั้น หลุดออกจากกันเป็นเม็ดเล็ก ๆ วิธีการตีข้าว เราต้องมัดรวมต้นข้าวให้เป็นมัดขนาดใหญ่ แล้วนำไปใส่ในไม้หีบแล้วใช้ไม้หีบนั้นหนีบฟ่อนข้าวให้แน่นก่อนทำการตีข้าว ไม้หีบมีลักษณะเป็นไม้สองอัน เจาะรูด้านบนทั้งสองไม้แล้วเอาเชือกที่แข็งแรงร้อยผ่านไม้ทั้งสองให้มีความยาวประมาณ 1 ฟุต หรือบางบ้านอาจใช้การมัดแทนการร้อยผ่านไม้ทั้งสองเพราะไม่มีอุปกรณ์ในการเจาะไม้ ซึ่งไม้ที่นิยมนำมาทำไม้หีบนั้น นิยมทำจากไม้ไผ่เพราะมีน้ำหนักเบาจึงทำสะดวกต่อการตีข้าว เพราะกว่าจะตีข้าวแต่ละฟ่อนให้เมล็ดร่วงออกมาหมดนั้นต้องใช้แรงฟาดฟ่อนข้าวลงไปบนไม้ที่ใช้รองรับน้ำหนักจากการตี ซ้ำแล้วซ้ำเล่าหลายสิบครั้ง ในการทำนาแต่ละครั้งนั้นหากปีใดได้ผลิตดีก็จะมีมัดข้าวจำนวนมาก และชาวบ้านต้องใช้ระยะเวลาในการตีข้าวนานหลายสัปดาห์กว่าจะได้ข้าวเป็นเมล็ดเพื่อนำขึ้นเล้า ไม่กี่ปีมานี้ฉันได้พบเห็นรถหน้าตาแปลก ๆ คันนึงเข้ามาในหมู่บ้าน รถคันนั้นสามารถเปลี่ยนต้นข้าวที่ออกรวงสีเหลืองทองอร่ามเต็มทุ่งนา ให้กลายเป็นข้าวเปลือกได้ในระยะเวลาไม่กี่นาที ณ เวลานั้น สร้างความประหลาดใจให้แก่ฉันเป็นอย่างมาก ซึ่งฉันได้ทราบในลำดับต่อมาว่าเจ้ารถหน้าตาแปลก ๆ นั้นมีชื่อว่า รถเกี่ยวข้าว รถเกี่ยวข้าวสามารถเปลี่ยนข้าวในท้องทุ่งนาหลายสิบไร่ในฤดูเก็บเกี่ยวให้เป็นข้าวเปลือกได้ในระยะเวลาไม่กี่ชั่วโมง ชาวบ้านต่างดีใจที่ได้พบเจอกับรถคันนี้ เพราะจะได้ไม่ต้องใช้แรงและเวลาในการตีข้าวอีกต่อไป ในปีนั้นทุกคนต่างรวบรวมเงินเพื่อจ้างวานรถเกี่ยวข้าวให้ไปเกี่ยวข้าวในที่นาของตนหลังจากนั้นไม่นานทุกฤดูการเก็บเกี่ยวข้าวนั้นวิถีชีวิตการตีข้าวของชาวบ้านก็เริ่มลดลงไปเรื่อย ๆ จนฉันแทบไม่ได้พบเห็นอีกเลยในปัจจุบัน แต่ภาพความทรงจำการตีข้าวที่ได้เคยพบเห็นในวัยเยาว์ของฉันนั้นยังคงอยู่ในความทรงจำไม่เลือนหาย ภาพวัฒนธรรมที่งดงามของการทำนาด้วยวิถีชีวิตแบบธรรมชาติ เป็นสิ่งที่แสดงให้เห็นถึงภูมิปัญญาของชาวนาในอดีตว่ามีความฉลาดเฉลียวในการสร้างเทคโนโลยีพื้นบ้านขึ้นมาเพื่อนอำนวยความสะดวกในการทำนา ความภาคภูมิใจของการเป็นลูกหลานชาวนาที่ได้ผลิตข้าวพันธุ์ดีให้ผู้คนได้รับประทานเลี้ยงชีพ ยังอยู่ในความรู้สึกของฉันเสมอมา ขอบคุณภาพประกอบบทความจาก pixabayภาพที่ 1/ภาพที่2/ภาพที่3/ภาพที่ 4