เมื่อเอ่ยถึง “หวาย” หลายคนอาจนึกถึงเฟอร์นิเจอร์ เครื่องใช้ในบ้านเรือน แล้ว “หวาย” มันกินได้ด้วยเหรอ เอาส่วนไหนมากินกันนะ วันนี้เราจะมาทำความรู้จัก “หวาย” ในมุมของอาหารที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว เป็นอาหารที่ใครได้ชิมเป็นครั้งแรก อาจจะรักไปเลย หรือเกลียดไปเลยก็ได้ แต่สำหรับเราแล้ว “แกงอ่อมหวาย” มันคือรสชาติแห่งความ "คิดถึง" เพราะรสขมของหวายถูกปรุงด้วยมือแม่ ให้กลมกล่อมตามสไตล์อาหารพื้นบ้าน ในถิ่นผู้ไท ทางภาคอิสานของประเทศไทย หวาย เป็นพืชไม้เลื้อย พบได้ทุกพื้นที่ในประเทศไทย แต่ที่นิยมนำ “หน่ออ่อน” ต้นหวายมากินเป็นอาหารคือ ภาคเหนือ และภาคอิสาน ด้วยเอกลักษณ์พิเศษที่ลำต้นหวายเต็มไปด้วยหนามแหลม เวลาจะตัดมาทำแกงทั้งที คนตัดก็ต้องโดนหนามทิ่มมาสักแผลสองแผล จนบางครั้งก็สงสัยว่า ใครกันนะเป็นผู้ริเริ่ม “กินหวาย” เป็นครั้งแรก หนามเยอะขนาดนั้น แถมขมมาก ๆ ด้วยนะ แม้ว่าการจะได้กิน “แกงอ่อมหวาย” ดูจะยากลำบาก แต่ก็ไม่เกินความพยายามของมนุษย์เราหรอก โดยเฉพาะแม่ของเราเอง ทุกครั้งที่เรากลับไปเยี่ยมแม่ที่ต่างจังหวัด แม่รู้ดีว่าลูกของแม่นั้น ชอบ แกงอ่อมหวายเป็นพิเศษ แม้แดดจะร้อนเพียงใด แม่ก็กุลีกุจอออกไปไร่ ไปสวน บุกฝ่าดงหนาม ตัดหวายอ่อน มาแกงให้ลูกกิน ระหว่างทางก็แวะสวนข่าอ่อน สับต้นอ่อนมาสักกำ เก็บใบย่านางตามริมรั้ว และใบแมงลักจากแปลงผักสวนครัว มาให้เราช่วยล้าง ช่วยเด็ด สูตรทำแกงอ่อมหวายของแม่เรานั้น เรียกว่า ไม่มีสูตรหรือเคล็ดลับอะไรเลยจะดีกว่า เพราะเมื่อเราถามแม่ว่ามีเคล็ดลับอะไร แม่มักตอบกลับมาว่า “ใส่ตามที่ชอบ” เอิ่ม แม่คะ.... สิ่งที่ใส่ตามชอบของแม่เราคือ เมื่อเราปอกหวายเสร็จแล้ว ก็โขลกพริกสด ผสมเกลือ ใส่หอมแดงสัก 2-3 หัว และเตรียมเนื้อสัตว์ เช่น ไก่ หรือ หมู ไว้ แล้วแต่ว่าชอบอะไร นำ เครื่องแกงแบบบ้าน ๆ ที่โขลก ลงไปผัดกับ หน่อหวาย เนื้อสัตว์ เติมน้ำปลาร้า พอมันเข้ากันดี หอมเครื่องแกง ก็เติมน้ำ ปล่อยให้เดือด ระหว่างนี้ก้เติมพวกเห็ดขอนขาว หรือเห็ดนางฟ้า หรือจะเติมก้านบอนหวาน ไปด้วยก็ได้ ก็อย่างที่แม่บอก ชอบอะไรก็ใส่ลงไป ต้มต่อไป จนหวายสุก บางคนชอบกรอบก็จะต้มไม่นาน แต่แม่เรานั้นชอบนิ่ม ๆ มันกินง่าย จากนั้นเติมน้ำใบย่านาง ซึ่งใบย่างนางนี้มีสรรพคุณทางยา คือเป็นมีฤทธิ์เย็น ในขณะที่หวายมีฤทธิ์ร้อน ดังนั้น มันจึงช่วยปรับสมดุลให้แกงอ่อมหวายได้ดียิ่งนัก ท้ายสุด ปรุงรสด้วยน้ำปลา ตบท้ายด้วยใบแมงลักเพิ่มความหอม ปิดเตา เป็นอันเสร็จ ตักใส่ชาม หิ้วกระติ๊บข้าวเหนียว ไปกินหน้าทีวีได้เลย หลายคนที่ต้องจากบ้านมานาน โดยเฉพาะคนบ้านนอกอย่างเรา หากมีโอกาสก็อยากกลับไปอยูกับพ่อกับแม่ตลอดเวลา แต่ชีวิตมันก็ไม่ได้ดั่งใจเสมอไป และยิ่งต้องมาพบเจอกับสถานการณ์ที่เชื่อไวรัส COVID -19 ระบาด สงกรานต์ที่เคยได้กลับไปเยี่ยมพ่อแม่ทุกปี ก็ไม่สามารถทำได้ แต่ทว่า ภาพรอยยิ้ม ภาพความลำบากของแม่ในการจัดเตรียมอาหารจานโปรดให้ลูก ยังชัดเจนเสมอ และ “แกงอ่อมหวาย” เป็นหนึ่งในสัญลักษณ์ความรัก ความใส่ใจ ของแม่ที่มีให้ลูกมาโดยตลอด ฉะนั้นสำหรับเราแล้ว “แกงอ่อมหวาย” จึงเป็นรสชาติแห่งความคิดถึงโดยแท้จริง แล้วเพื่อน ๆ ล่ะ มี "รสชาติของความคิดถึง" เป็นจานไหนกันบ้าง