สวัสดีค่ะมาพบกันอีกแล้ว ช่วงนี้ทางภาคอีสานกำลังมีงานบุญเดือน 4 ซึ่งตามปฏิทินก็จะเป็นเดือนมีนาคมวันนี้เรามาทำความรู้จักกับบุญผะเหวดกันจ้า ประเพณีที่มีมาช้านานของภาคอีสานหลายจังหวัด วันนี้จะพาไปดูจังหวัดกาฬสินธุ์กัน ตามมาเลยจ้าบุญผะเหวด หรือ บุญพระเวส เป็นบุญประเพณีทางภาคอีสาน หรือชาวบ้านเรียกกันติดปากว่า บุญพระเวสสันดร บุญมหาชาติ จะจัดขึ้นในช่วงเดือนสี่ (เดือนมีนาคม) ของทุกปี คนในหมู่บ้านจะถือว่าเป็นงานสำคัญ มีการเตรียมการก่อนจะถึงวันงานบุญ หลัก ๆ ก็จะมีการเชิญญาติพี่น้องมาร่วมกัน กินบุญ การกินข้าวสังสรรค์กัน มีการแห่ การทำบุญร่วมกันของคนในหมู่บ้าน เทศน์มหาชาติวันนี้แม่ชิลล์จังได้มีโอกาสมาทำบุญผะเหวด บุญเดือนสี่ งานประเพณีประจำหมู่บ้านซึ่งถือปฏิบัติกันมาทุกปีก่อนจะถึงงานวันสงกรานต์ ประเพณีนี้ก่อนถึงวันที่เป็นงานบุญ แต่ละครอบครัวก็จะไปจับกัณฑ์ เวสสันดรชาดร 13 กัณฑ์ เป็นความเชื่อว่าเป็นการทำนายความเป็นไปในปีนั้น ๆ เวสสันดรชาดร 13 กัณฑ์ ก็มาจากนิทานชาดรเรื่อง พระเวสสันดร ที่สร้างมหาทานบารมีเยอะมาก ทำตั้งแต่ประสูติจนตลอดพระชนม์ชีพ วันแรกของงานบุญตามประเพณีนี้ ถือว่าเป็นวันโฮม (วันรวม) จะเป็นวันรวมญาติ วันที่ญาติพี่น้องส่งข่าวงานบุญให้กันรู้แต่ละคนก็จะมาหากัน ทำบุญมหาทานจะมาร่วมทำบุญโดยนำข้าวสาร อาหารแห้ง มาร่วมสมทบ และร่วมรับประทานอาหารตลอดทั้งวัน ทั้งที่บ้านและที่วัดพระก็จะขึ้นเทศน์มหาชาติ หรือ การเทศน์เวสสันดร มีวิธีเทศน์เป็นทำนองเป็นเอกลักษณ์ สำเนียงน่าฟัง พอเทศน์ไปพอถึงช่วงเว้นกัณฑ์ใหม่ เวลาตีกลองชาวบ้านก็จะหว่านข้าวสารใส่กัน ถือว่าเป็นการปัดเป่าโยนสิ่งที่ดีให้แก่กันวันที่สอง เป็นวันแห่กัณฑ์หลอน เริ่มตั้งแต่ เช้ามืด ประมาณตีสาม ตีสี่ ชาวบ้านจะนำข้าวเหนียวมาปั้นเป็นก้อน มาทำพิธีเพื่อบูชากัณฑ์เทศน์ เรียกว่า ข้าว พันก้อน ชาวบ้านจะพากันแห่ข้าวพันก้อนรอบศาลาวัด มีการกล่าวคำบูชาข้าวพันก้อน แม้จะทำดึกขนาดไหนทุกคนก็ให้ความสำคัญ ออกมาแห่อย่างพร้อมเพียงกัน น่าชื่นชมจริง ๆแห่กัณฑ์หลอน คำว่า "หลอน” เป็นภาษาถิ่นอีสาน คือ การแอบมาหา หรือลักลอบไปหา โดยไม่บอกกล่าวล่วงหน้า กัณฑ์หลอน คือกัณฑ์เทศน์พิเศษในบุญผะเหวดแต่ละครอบครัวก็จะทำข้าวต้ม ขนมจีนน้ำยา กับข้าวอาหารไว้รอรับญาติที่มากินบุญ ช่วงนี้โควิด 19 แต่ในจังหวัดกาฬสินธุ์ยังไม่พบผู้ติดเชื้อ ทำให้งานบุญ ประเพณีต่าง ๆ ยังทำกันปกติ เพราะมีแค่ชาวบ้านที่อยู่ในหมู่บ้านยังไม่มีลูกหลานหรือคนกลับมาจากกรุงเทพ หรือที่อื่น ๆ ก็ยังถือว่าปลอดภัยระดับหนึ่ง ส่วนช่วงบ่ายวันที่สาม จะมีการแห่ผะเหวด รอบหมู่บ้าน ผ้าที่เขียนรูปแต่ละกัณฑ์ลงผ้า แห่รอบชาวบ้านก็จะเอาน้ำหอม ดอกไม้ใส่ถังนั่งรอขบวนพระแห่มาโปรยน้ำ เป็นสิริมงคล พ้นทุกข์พ้นโศก รับสิ่งดี ๆ ที่จะเข้ามาในฤดูฝน เทศกาลแห่งความชุ่มฉ่ำ ถือว่าเป็นเดือนเริ่มต้นเทศกาลสงกรานต์ที่จะมาถึง เด็ก ๆ ชาวบ้านก็จะตามท้ายขบวนพระมา ทุกคนสนุกสนานเปียกน้ำไปตาม ๆ กัน พอถึงรอบค่ำก็จะมีการ แห่มาลัยหมื่นมาลัยแสน ซึ่งถือว่าเป็นกัณฑ์ที่ไม่ค่อยดี ชาวบ้านจะต้องแห่ไปที่วัด เพื่อเป็นสิริมงคลกับคนในหมู่บ้าน ประเพณีของอีสานจะมีทุกเดือน ถ้ามองอีกมุมหนึ่งอาจจะเป็นความต้องการของคนสมัยก่อน ที่สร้างขึ้นมาเพื่อให้ชาวบ้านได้ทำกิจกรรมร่วมกันให้เกิดความรักสามัคคีกันในชุมชนของคนสมัยก่อนที่ทำให้คนยุคหลังอย่างเรา ๆ ได้สานต่อ พิกัด : วัดพิกุญเจริญ บ้านหนองแสง ตำบลเขาพระนอน อำเภอยางตลาด จังหวัดกาฬสินธุ์ ภาพทั้งหมด โดยผู้เขียน