โกงกาง เรามักจะคุ้นชินกับชื่อนี้เป็นอย่างดีแล้ว โดยเฉพาะเด็ก ๆ จะมีความตื่นเต้นมากถ้าหากได้ไปเห็นต้นโกงกางตามป่าชายเลนที่ต่าง ๆ ต้นโกงกางมีทั้งโกงกางใบใหญ่และโกงกางใบเล็ก เป็นพืชที่ออกตามป่าชายเลนมักพบได้ตามริมคลอง ริมชายฝั่งทะเลและจะชอบขึ้นบริเวณที่เป็นเลนปนทราย และจะขึ้นอยู่ชิดติดกับริมน้ำ ที่จะเป็นน้ำกร่อยเสียส่วนใหญ่ แต่หากพื้นที่ใดมีน้ำเค็มสูงอย่างต่อเนื่องเป็นเวลานาน และมีน้ำจืดน้อยจะส่งผลให้พันธุ์ไม้ชายเลนทำให้เติบโตได้ช้าและอาจตายได้ ด้วยลักษณะที่มีรากที่งอกออกมากางกระจัดกระจายล้อมรอบต้น จึงอาจเป็นที่มาของชื่อต้นไม้ชนิดนี้ก็ได้ อันที่จริงต้นโกงกางโดยเฉพาะต้นโกงกางใบใหญ่มีประโยชน์มาก ไม่ใช่แค่เป็นต้นไม้ตามป่าชายเลนเท่านั้น ต้นโกงกางใบใหญ่ยังมีสรรพคุณทางยามากมาย ซึ่งใครหลาย ๆ คนอาจจะไม่รู้ก็เป็นได้ค่ะ ผู้เขียนเองก็พึ่งจะรู้ก็ตอนที่ได้มีโอกาสไปชมศูนย์การเรียนรู้ระบบนิเวศป่าชายเลนที่จังหวัดระยองมาค่ะ คิดไม่ถึงเลยว่าต้นโกงกางใบใหญ่จะมีคุณประโยชน์มากมาย มาดูกันค่ะต้นโกงกางใบใหญ่มีคุณประโยชน์อะไรบ้าง ประโยชน์หลัก ๆ ที่เราพอจะรู้ก็คือต้นโกงกางสามารถช่วยป้องกันรักษาชายฝั่งทะเลจากการกัดเซาะของกระแสน้ำได้ และยังใช้เป็นแนวกำบังคลื่นลมที่มาปะทะชายฝั่งได้เป็นอย่างดี และที่สำคัญต้นโกงกางยังมีความสำคัญเป็นอย่างมากสำหรับสัตว์น้ำทะเลต่าง ๆ เช่นปู หอย ปลา เนื่องจากเป็นที่วางไข่และฟักตัวอ่อน และเป็นแหล่งที่มีสภาพสมดุลทางธรรมชาติสูงมากอีกด้วยค่ะ ไม่เฉพาะเท่านั้นนะคะ ไม้โกงกางสามารถนำมาแปรรูปทำเป็นเฟอร์นิเจอร์ต่าง ๆ ได้อีกด้วย และด้วยความที่ต้นโกงกางแข็งแกร่ง ทนทานเป็นพิเศษ จึงมีการนำลำต้นมาทำเป็นไม้เสาเข็ม ไม้ค้ำยันต่าง ๆ ได้ดีทีเดียวค่ะ และยังนำมาทำเป็นฟืน ถ่านที่มีคุณภาพเยี่ยมอีกด้วยค่ะเรามาดูต่อค่ะว่าต้นโกงกางใบใหญ่มีสรรพคุณทางยาอะไรบ้าง1. ช่วยแก้อาการอาเจียนเป็นเลือด โดยใช้เปลือกของต้นต้มกับน้ำใช้ดื่ม2. เป็นยาแก้ท้องร่วง โดยใช้เปลือกของต้นต้มกับน้ำใช้ดื่ม3. ช่วยห้ามเลือดและช่วยสมานแผล โดยนำเปลือกของลำต้นมาตำ หรือใช้ใบอ่อนมาตำแล้วนำมาพอกบนแผลยังไม่เท่านั้นนะคะ ยอดอ่อนของต้นโกงกางใบใหญ่สามารถนำมาชุบแป้งทอดหรือต้มรับประทานกับน้ำพริกต่าง ๆ ได้อีกด้วยค่ะ แหม! พูดแล้วก็หิวและอยากลิ้มลองขึ้นมาทันทีเลยค่ะ แต่มีเคล็ดลับค่ะ ต้องเด็ดถึงแค่ใบที่ 3 เท่านั้นนะคะ และต้องเด็ดก่อนเที่ยงวันด้วยค่ะ เพราะถ้าเด็ดหลังเที่ยงวันไปแล้วใบจะคายความเค็มออกมาไม่สามารถรับประทานได้ค่ะ นี่เป็นความรู้ใหม่สำหรับผู้เขียนเลยนะเนี่ย และต้นโกงกางสามารถนำมาปลูกในกระถางใบใหญ่ที่มีน้ำขังได้อีกด้วยค่ะ การเจริญเติบโตก็จะโตเท่ากับกระถางน้ำที่เราปลูกไว้ค่ะ แบบนี้เราก็สามารถนำต้นโกงกางมาประดับไว้ในสวนบ้านเราได้สิคะ ว๊าววว!!!เป็นอย่างไรบ้างค่ะ ใครจะไปรู้นะคะว่าต้นโกงกางไม่ใช่แค่กางได้แต่รากเท่านั้น ยังสามารถนำมาทำประโยชน์ได้มากมายได้ขนาดนี้ นับว่าเป็นพืชที่มีประโยชน์ตามธรรมชาติอย่างแท้จริงเลยล่ะค่ะ เพราะ ไม่ใช่แค่มีประโยชน์ต่อระบบนิเวศและสิ่งแวดล้อมเท่านั้นยังมีประโยชน์ให้กับมนุษย์อย่างเรา ๆ อีกด้วย ขอขอบคุณพี่วรรณดี มณีศาสตร์ จิตอาสาวิทยากรดูแลที่ให้ข้อมูลและความรู้ค่ะรูปภาพทั้งหมดโดย: ผู้เขียน