มีคำกล่าวว่า " จะใช้เงินทำสวน หรือจะใช้สวนทำเงิน เราเลือกเองได้ " เป็นคำถามที่บ่งบอกได้อย่างชัดเจนว่าเราก้าวข้ามไปสู่การเกษตรยุค 4.0 หรือยัง เพราะว่าในอดีตเกษตรกร เน้นใช้เงินทำไร่ สวน นา โดยการทุ่มเงินไปกับปัจจัยการผลิตมากมาย ไม่ว่าจะเป็นปุ๋ย ยาสารเคมีต่าง ๆ การปรับปรุงสภาพดิน การหาแหล่งน้ำ ล้วนต่างใช้เงินจำนวนมากโดยทั้งสิ้น โดยสวนทางกันกับราคาผลผลิตในปัจจุบัน ทำให้แนวคิด " ใช้สวนทำเงิน " ของเกษตรยุค 4.0 จึงเกิดขึ้น นั่นก็คือเน้นความรู้ความเข้าใจในการทำการเกษตรอย่างแท้จริง โดยใช้เทคโนโลยี นวัตกรรมเข้ามาช่วย ลดต้นทุน เพิ่มผลผลิต ซึ่งแนวคิดนี้เริ่มแพร่หลาย และมีการส่งเสริมจากทางหน่วยงานราชการหลายแห่ง จนเกิดเป็นศูนย์เรียนรู้การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสินค้าเกษตร(ศพก.) ขึ้นมาหลายแห่งเพื่อช่วยเหลือเกษตรกรอย่างแท้จริง ซึ่งวันนี้ทางผู้เขียนได้มีโอกาสเข้าไปเรียนรู้ที่ ศพก.บ้านงบึง จ.ชลบุรี มีความประทับใจจะมาแบ่งปันทุกท่านภาพโดย Anurit Srikhomkham (ผู้เขียน)ศูนย์เรียนรู้การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสินค้าเกษตร(ศพก.) เป็นศูนย์เรียนรู้ที่ตั้งอยู่ที่ 36 หมู่ที่ 1 ต.หนองบอนแดง อ.บ้านบึง จ.ชลบุรี โดยจะมีสถานีเรียนรู้ถึง 6 สถานี และ 5 ฐานเรียนรู้ ที่จะคอยส่งเสริมช่วยเหลือเกษตรกร โดยมีการจัดรอบสำหรับให้ความรู้อยู่เป็นระยะ และสามารถจัดกลุ่มประสานเข้าไปขอเรียนรู้ได้อีกด้วย ภาพโดย Anurit Srikhomkham (ผู้เขียน)สถานีเรียนรู้ 6 สถานีมีอะไรบ้าง ? สถานีที่ 1 เมล็ดพันธุ์ข้าว , สถานีที่ 2 การเพาะกล้าในถาดเพาะ , สถานีที่ 3 การทำปุ๋ยหมักชีวภาพ เพื่อการลดต้นทุน , สถานีที่ 4 การขยายเชื้อชีวภัณฑ์ , สถานีที่ 5 การแปรรูปข้าวกล้องงอก , สถานที่ 6 แปลงสาธิตการใช้เทคโนโลนีการเกษตร โดยทางผู้เขียนเองได้ทำงานด้านการเกษตรโดยตรง เมื่อได้เข้ามาเรียนรู้แลกเปลี่ยนความรู้ประสบการณ์ ซึ่งหลาย ๆ สถานีจะเน้นช่วยเหลือเกษตรกรเรื่องการลดต้นทุนภาพโดย Anurit Srikhomkham (ผู้เขียน)โดยเฉพาะอย่างยิ่งการทำปุ๋ยหมักชีวภาพใช้เอง ซึ่งลดต้นทุนได้มาก แถมยังได้ปุ๋ยที่ปลอดภัยจากสารเคมีอีกด้วย รวมถึงมีการแนะนำการขยายเชื้อชีวภัณฑ์ ไม่ว่าจะเป็นเชื้อไตรโครเดอร์มา ที่มีคุณสมบัติในการป้องกันและรักษาโรคเชื้อราได้หลายประเภท ทำให้เกษตรกรลดต้นทุนเรื่องการซื้อยาฆ่าเชื้อราอีกด้วย และขอยกตัวอย่างอีกหนึ่งอย่างนั่นก็คือเชื้อบิวเวอร์เรีย ช่วยในการป้องกันและควบคุมแมลงศัตรูพืชได้เป็นอย่างดี โดยทางศูนย์ก็มีวิธีการแนวทางในการนำเชื้อไปขยายถ่ายทอดให้กับเกษตรกรอีกด้วย ถือว่าเป็นการลดการใช้สารเคมี ทั้งผู้ผลิต จนไปถึงผู้บริโภคเลยทีเดียวภาพโดย Anurit Srikhomkham (ผู้เขียน)โดยสถานีที่ 5 การแปรรูปผลิตภัณฑ์ข้าวอินทรีย์ ก็จะถ่ายทอดเกี่ยวกับ ข้าวกล้องงอก โดยรณรงค์เกี่ยวกับการปลูกข้าวกล้องงอก พูดถึงประโยชน์ รวมถึงวิธีการปลูกขั้นตอนทีละขั้นตอน พร้อมมีตัวอย่างให้รับชมศึกษาด้วย รวมไปถึงการแปรรูปข้าวกล้องงอก ไปจนถึงการทำบรรจุภัณฑ์เพื่อนำไปขายเพิ่มมูลค่ากันอีกด้วย ถือว่าได้เป็นทางรอดของเกษตรกรยุคใหม่ ที่นอกจากจะเน้นเป็นผู้ผลิตแล้ว ต้องรวมกลุ่ม รวมตัวทำด้านการตลาดเพื่อจะได้ไม่ถูกพ่อค้าคนกลางเข้ามาเอาเปรียบได้อีกด้วยภาพโดย Anurit Srikhomkham (ผู้เขียน)อย่างที่เกริ่นไปตอนแรกว่านอกจากสถานีเรียนรู้แล้วยังมี ฐานเรียนรู้อีกหลายฐาน และวันนี้จะขอแบ่งปันฐานที่เป็นหัวใจสำคัญของการเกษตร หรือบุคคลทั่วไปในยุคนี้เลยก็คือ หลักแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง ของพ่อหลวงในใจของชาวไทยทุกคน ท่านได้ถ่ายทอดหลักเศรษฐกิจที่สำคัญ ยิ่งในช่วงที่มีโรคโควิดระบาด ยิ่งทำให้เห็นได้ชัดว่าสิ่งที่พ่อสอนคือความยั่งยืนอย่างแท้จริง ใช้พื้นที่ ที่มีอยู่จำกัดแบ่งสรรปันส่วนให้เหมาะสมในการเพาะปลูก เลี้ยงสัตว์ ทำให้เราอยู่ได้ในสภาวะแบบนี้ โดยไม่ต้องเพิ่งการออกไปหาเงินทองตามกระแสเหมือนก่อน ภาพโดย Anurit Srikhomkham (ผู้เขียน)ทางศูนย์ยังเปิดโอกาสให้โรงเรียนต่าง ๆ นำนักเรียน นักศึกษามาเรียนรู้การทางด้านการทำการเกษตรที่ยั่งยืน เน้นลด ละ เลิก สารเคมี เน้นการปลูกข้าว พืชผัก พืชไร่ต่าง ๆ ที่ปลอดสาร รวมถึงหลักการนำเทคโนโลนีสมัยใหม่ นวัตกรรมต่าง เพื่อมาช่วยเหลือเกษตรกรอย่างแท้จริง ผู้เขียนเชื่อว่าการทำการเกษตรควบคู่กับความรู้ จะเป็นการช่วยเกษตรกรที่ยั่งยืน ดังคำกล่าวที่ว่า "สอนเขาปลูกให้ทำเองได้ ดีกว่าคอยปลูกให้เขาตลอดไปชีวิต"ผู้เขียนเชื่อว่ายังมีศูนย์เรียนรู้อีกหลายแหล่งที่เป็นประโยชน์ หากเราเปิดใจเข้าไปเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ ก็จะทำให้เราพัฒนาตนเอง พัฒนาอาชีพ พัฒนาแนวความคิดต่อไป แล้วเจอกันในบทความหน้าครับ