ร้านบ้านพอเพียง หรือ บ้านครูเอ็ม กับ คุณครู น้ำหนึ่ง ที่เด็ก ๆ และคนในตำบลพบพระ อำเภอพบพระ จังหวัดตาก หรือที่รู้จักกันดี ว่า เป็นพื้นที่แห่งการเรียนรู้และการพัฒนาเด็ก ๆ ที่อยู่ในเขตชุมชนบ้านห้วยน้ำนัก ปัจจุบัน ครูเอ็ม หรือ เอ็มมานูเอล ผันตัวเองออกมาจากสถานะครูในระบบเป็นครูนอกระบบที่มีความสามารถบริหารจัดการและพัฒนาศักยภาพเด็ก ๆ เยาวชนในชุมชนด้วยจิตวิญญาณแห่งความเป็นครูอย่างเปี่ยมล้น ร้านพอเพียง แท้จริงแล้วก็คือ ที่พักอาศัย และเป็นบ้านที่อยู่ของครูเอ็ม กับครอบครัว แต่สิ่งที่มากกว่าบ้าน คือ เป็นสถานศึกษาที่ให้ชีวิตและสร้างผู้ประกอบการชีวิตโดยมีครูเอ็มทำตนให้เป็นตัวอย่างในหลาย ๆ ด้าน ผมคนหนึ่งที่แวะมาหาครูเอ็มในสถานะท่องเที่ยวที่พ่วงเอาความเป็นเพื่อนจากแดนไกลมาเพื่อร่วมเรียนรู้วิถีชีวิตแบบผู้ประกอบการร้านอาหาร ร้านกาแฟ บ้านพอเพียง คนในห้วยน้ำนัก รวมถึงเด็ก ๆ ในชุมชนส่วนมากเป็นชนเผ่า หรือพวกเราเรียกว่า ปกาเกอะญอ ซึ่งก็คือ ชนเผ่ากะเหรี่ยง พื้นที่ติดกับประเทศเพื่อนบ้านพม่าโน้นแน่ะ เพียงแค่เดินออกจากบ้านครูเอ็มไปสักหน่อย สักสามสี่กิโลเมตรด้วยการนั่งรถโฟว์วิว ขึ้นไปบนเชิงเขาเราก็จะมองเห็นทรรศนียภาพจากมุมสูงเลยของเพื่อนบ้านเลยครับ จากความเป็นบ้าน และ มีร้านหน้าบ้าน บ้านร้านพอเพียงจึงเรียก ได้ทั้งบ้านพอเพียง หรือ เรียกร้านพอเพียงก็ได้ การเปิดพื้นที่หน้าบ้านให้เป็นร้านกาแฟ และ ร้านอาหารที่ตัวเองถนัดใจจะทำ เช่น พิซซ่า และ อาหารแนวยุโรป ก็เพื่อสร้างพื้นที่ห้องครัวให้เป็นแหล่งเรียนรู้และเข้าถึงกับกลุ่มเด็กในชนบท กล่าวคือ ให้พวกเขาได้สัมผัสและรับประทานโดยไม่ต้องวิ่งเข้าไปสู่เมืองหลวง "เอ็ม" สหายของผู้เขียน เป็นผู้ที่มีกุศโลบายในการสร้างความตระหนักรักและหวงแหนในวัฒนธรรมท้องถิ่นของพวกเขาเป็นอย่างยิ่ง มากกว่านั้น คำว่าพอเพียง คือ สุดยอดยอดวิชาแห่งการดำรงชีพชอบและเป็นสุขที่สามารถออกแบบได้ในพื้นที่ของตน ชุมชนและคนกลุ่มนี้ จึงเคารพและบูชาสถาบันพระมหากษัตริย์ของไทยเป็นอย่างยิ่ง และการใช้วิถีของเขาก็ดำเนินตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงเช่นกัน เมื่อเดินเข้าไปในร้านเพื่อถามถึงเมนู ส่วนใหญ่จะเป็นเมนูตามใจฉันก็จริง บ้างมีน้ำหวานชื่นใจ น้ำผลไม้ในชุมชน นำมาออกแบบ ไม่ว่าจะเป็น น้ำมะนาว ใบเตย และในบัวบก แต่ น้ำหลัก ๆ ของคนรักกาแฟที่มีความจำเป็นอย่างจะดื่มด่ำ ก็มีให้เลือกอย่างครบรส เช่น กาแฟดำ อเมริกาโน่ คาปูชิโน่ ลาเต้ เป็นต้น ทักษะของเจ้าของบ้าน อย่างอดีตครูเอ็ม หรือ ที่เรียกจนติดปากว่า ครูเอ็มของเด็ก ๆ คือ ดนตรี และ ทักษะทางวิทยาศาสตร์ด้านสัตวบาล ซึ่งเป็นวิชาชีพที่เขาได้รับมาจากมหาวิทยาลัยเหมือนคนทั่วไป ต่างก็แต่ คลีนิกสุขภาพของเขา ก็คือ การดูแลหมาแมวในชุมชน ทำหมัน ฉีดยาก็ทำได้หมด มิได้เป็นการอวยเพื่อนเพื่อให้คาราวะและซูฮก แต่ ที่ยกตัวอย่างมาเพื่อแสดงให้เห็นว่า แม้บนดอยห่างไกล หากมีทรัพยากรด้านบุคคลที่ครบถ้วนเช่นนี้อยู่ ยังพอมีหวังที่จะเยียวยากันในระดับปฐมพยาบาลได้ อย่างน้อย ๆ ก็อ่านออกเขียนได้ และสื่อสารสร้างการมีร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อดูแลชุมชนในภาพรวม และ ทักษะทั้งหมดนั้น คือ ความเป็นตัวตนของเจ้าของบ้านอย่าง "ครูเอ็ม" กิจรรมที่ครูเอ็มทำเป็นประจำ คือ สอนหนังสือ เด็ก ๆ ให้ความรู้ และสอนทักษะชีวิต จัดกิจกรรมการเรียนรู้และออกแบบพื้นที่การศึกษา รวมถึงให้บริการที่พัก สอนการพึ่งพาตนเอง และรักชุมชน สร้างเด็ก ๆ เป็นไกด์นำเที่ยวในชุมชนของตนเอง และคอยต้อนรับผู้มาเยือนด้วยความเป็นเจ้าบ้านที่ดี ประการหลังนี้ คือ สิ่งที่ผมเองก็ได้รับการต้อนรับจากเด็ก ๆ และทีมงานเครือข่ายร้านพอเพียงเพี้ยบเลยล่ะ เอาละ มา ๆ จะพามาดูสถานที่ท่องเที่ยว รอบ ๆ ร้านบ้านพอเพียง ซึ่งเขาออกแบบเส้นทางการท่องเที่ยวไว้รอผู้มาเยือนอย่างน่าทึ่งครับ บ่อน้ำร้อน ห้วยน้ำนัก ครับ เป็นบ่อธรรมชาติ ที่พิสูจน์ความเป็นธรรมชาติได้ด้วยการปรบมือ แปะ ๆ ดัง ๆ ริมบ่ ก็จะมีน้ำผุด ๆ ขึ้นตามเสียง ผมลงไปแช่น้ำอุ่น ๆ มาแล้ว สดชื่นมาก ๆ ครับ มีเก็บค่าบริการด้วยนะ ชั่วโมงหนึ่งไม่ถึง ห้าสิบบาทเลยครับ ส่วนใครจะอาบน้ำแบบฟรี ๆ ก็มีบ่อนอกให้อาบนะครับ แต่ว่า ต้องมากับเจ้าถิ่นเท่านั้นจึงจะได้ใช้สิทธิ์นั้นจ้า จุดต่อมาที่ ร้านพอเพียงได้สร้างเส้นทางการเที่ยวไว้ ก็คือ การกินกาแฟสัญจร บนสันเขา ดอยหลง ชุมชนห้วยน้ำนัก จุดนี้ต้องนั่งโฟว์วิล หรือ 4 ล้อทรงสูง ขับขึ้นมาเลยนะครับ เอาอุปกรณ์ต้มชา มาก่อไฟ กินในสภาพอากาศเช้า ที่หมอกกำลังลง แล้วมองทัศนียภาพไปรอบ ๆ สดชื่นมาก ๆ อีกทั้งได้สักการะและสนทนาเกี่ยวกับความเชื่อเรื่องการก่อเจดีย์ของชาวกะเหรี่ยงอีกด้วย เป็นอย่างไรบ้างครับ เพื่อน ๆ กับการมาเที่ยวบ้านเพื่อนของผมจริง ๆ แล้ว คำว่าเพื่อน มันก่อร่างสร้างไว้ ในหัวใจของมนุษย์ผ่านสัมพันธภาพเชิงบวก มันคือการร่วมมือร่วมแรงใจดูแลซึ่งกันและกันหล่อเลี้ยงกัน โดยมิต้องจับกลุ่มพากันไปในทิศทางใดทิศทางหนึ่งและหวังจะต้องชอบพอในสิ่งเดียวกันในความเป็นอยู่หรู ๆ เสมอไปใช่ไหมครับ บ้านเพื่อนผม เป็นทั้งโฮมสเตย์ ที่ให้ที่พัก มีอาหาร มีสถานที่ท่องเที่ยว ครบซะขนาดนั้น หากผมจะเก็บและอุบไว้คนเดียวไม่บอกต่อเพื่อน ๆ เห็นทีจะตระหนี่และขี้เหนียวในการที่จะบอกต่อความสุขของตัวเองที่ได้พบ และชักชวนคนอื่น ๆ มาเที่ยวชุมชนห้วยน้ำนัก มาพักที่ร้านบ้านพอเพียง จะได้เติมพลังใจให้กันและกัน ทั้งผู้ให้และผู้รับ และยังรักษาขนบประเพณีที่สวยงามไว้ให้เราได้ชื่นชมยินดีต่อกันและกัน หากไม่หนำใจ จะเดินทางข้ามฝั่งพม่า หน่วยท่องเที่ยว ร้านบ้านพอเพียงก็ยินดีออกแบบทริปเพื่อท่าน เช่นกันครับ โทร 085 605 2420 ผมจะทิ้งเบอร์โทร ครูเอ็มไว้ให้นะครับ อ่ะ 085 605 2420 บอกตรง ๆ ไปเลยว่า สหายชาตรี แนะนำมาเที่ยว ถ้าท่านไม่พอใจ ผมยินดีคืนเงินเลยนะบอกให้ มานะครับ เพื่อนๆ มาเที่ยวบ้านเพื่อนผม ผมจะได้มีเพื่อน ๆ เป็นเพื่อน เป็นเพื่อน ๆ ไม่สิ้นสุดยังไงล่ะ ขอบคุณภาพถ่าย ภาพ 1 2 3 4 โดยครูเอ็ม ภาพถ่ายที่ 5-9 โดยผู้เขียน เล่าเรื่องโดย ชาตรี ลุนดำ