ประเพณีแห่แพหยวกงานทำบุญกลางบ้าน@สุโขทัยประเพณีแห่แพหยวกงานทำบุญกลางบ้าน เป็นประเพณีโบราณที่สืบทอดกันมานานหลายชั่วอายุคน โดยมีชาวบ้านบ้านท่าช้าง หมู่ที่ 6 ตำบลย่านยาว อำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัยเป็นผู้สืบทอดกันมารุ่นสู่รุ่น สิ่งที่ทำให้ประเพณีทำบุญกลางบ้านของที่นี่แตกต่างจากที่อื่น ๆ ก็คือ การที่ชาวบ้านร่วมกันทำแพหยวกกล้วยขนาดใหญ่ ฉลุเป็นลวดลายโบราณ ตกแต่งด้วยดอกไม้หลากสี ประดับด้วยกระดาษแก้วสีสะดุดตา เพื่อนำตุ๊กตาดินเหนียวที่ปั้นเป็นรูปคนเพื่อสะเดาะเคราะห์วางลงไปในแพ ซึ่งมักจะนิยมวางในกระทงใบตองเล็ก ๆ กระทงละหนึ่งครอบครัว อีกทั้งยังมีการนิมนต์พระสงฆ์เพื่อมาสวดสะเดาะเคราะห์และทำบุญกลางบ้าน ซึ่งจะมีการโยงสายสิญจน์ไปยังพระพุทธรูปของทุกบ้านเพื่อความเป็นสิริมงคล และสายสิญจน์เหล่านั้นก็จะถูกนำมามัดข้อมือให้กับสมาชิกในครอบครัวนั้น ๆ โดยเชื่อกันว่าจะช่วยให้แคล้วคลาดปลอดภัยและเป็นสิริมงคลอีกประการหนึ่งซึ่งถือเป็นเอกลักษณ์ของงานนี้ก็คือ การทำขนมจีนน้ำยาและขนมจีนน้ำพริก ซึ่งมีสูตรลับเฉพาะจากตระกูลคมขำ ผู้ที่เป็นแกนนำหลักในการจัดงานบุญนี้ขึ้นในทุก ๆ ปี น้ำยาขนมจีนที่นี่จะใช้ปลาแบบไม่หวง ทำให้น้ำยาข้น อร่อย กลมกล่อม ส่วนน้ำพริก ก็จะเป็นสิ่งที่เรากินคู่กับขนมจีนเช่นเดียวกับน้ำยา แต่จะมีรสหวาน มีถั่วในน้ำพริก รวมทั้งชาวบ้านคนอื่น ๆ ก็ได้มีการร่วมแรงทำอาหารบ้าง ทำขนมบ้าง หรือซื้อมาจากร้านอร่อย ๆ เพื่อมาร่วมกันถวายพระและเลี้ยงแขกในงานนอกจากนี้ เมื่อพิธีสงฆ์เสร็จสิ้น ชาวบ้านก็จะร่วมด้วยช่วยกัน อย่างผู้ที่เป็นเจ้าของคณะแตรวง ก็จะนำเครื่องดนตรีมาร่วมพิธีแห่แพหยวกกล้วย เด็กหนุ่มก็จะช่วยกันเข็นแพหยวกกล้วยไปตามถนนและลงตลิ่ง บ้างก็คอยจุดพลุเป็นจังหวะ สาวเล็กสาวใหญ่ในหมู่บ้านต่างก็จับจองพื้นที่บริเวณด้านหน้าแพเพื่อรำกันอย่างสนุกสนานครื้นเครง ชาวประมงที่มีความคุ้นชินกับกระแสแม่น้ำยมเป็นอย่างดีก็จะใช้ความสามารถของตนในการพยุงแพมายังกลางแม่น้ำ เพื่อให้ไหลต่อไปตามทางน้ำ และทำการปล่อยเต่า ปล่อยปลาให้เป็นอิสระ เพื่อขยายพันธุ์ให้ลุ่มน้ำยมมีความอุดมสมบูรณ์ของระบบนิเวศอีกด้วยเครดิตภาพโดย ผู้เขียนประเพณีแห่แพหยวกงานทำบุญกลางบ้านเป็นประเพณีที่สืบทอดกันมาแต่โบราณ ยิ่งนานวัน ก็จะยิ่งเริ่มหาผูที่เป็นแกนนำในการจัดงานบุญนี้ยากขึ้นเรื่อย ๆ จึงอยากจะบันทึกและเล่าสู่กันฟังว่าประเพณีไทยในท้องถิ่นต่าง ๆ ก็ยังมีอีกหลายประเพณีที่ไม่เป็นที่รู้จักและเริ่มเลือนรางห่างหาย สิ่งสำคัญคงไม่ใช่การหวังให้เคราะห์หายไปจากการสะเดาะเคราะห์ หากแต่เป็นการรู้จักร่วมแรงร่วมใจ การอยู่ร่วมกันด้วยความสามัคคี ประพฤติตนเป็นคนดีในสังคม มีน้ำใจและมีเมตตามากกว่า นั่นคงเป็นแก่นแท้ของประเพณีที่ดีงามนี้