จากสถานการณ์โควิด-19 ระลอกแรก ที่หลายคนอาจจะตั้งตัวไม่ทัน จนมาถึงระลอกสอง ระลอกสาม ทำให้หลายคนเริ่มปรับตัว โดยเฉพาะการกักตัวอยู่บ้าน หยุดเชื้อ เพื่อชาติ ซึ่งนอกจากจะต้องทำงาน แบบ Work from Home แล้ว คงจะต้องหากิจกรรมต่างๆทำ เพื่อให้ผ่อนคลายจากความเครียด และให้เวลาผ่านไปอย่างมีความสุขทั้งครอบครัว วันนี้ จป.เกษตรกร จะมานำเสนออีกหนึ่งกิจกรรม ที่ทำแล้วได้ประโยชน์ สนุก และเกิดการเรียนรู้นอกห้องเรียนให้กับเด็ก ๆ ที่ต้องกักตัวอยู่บ้านกับเรา นั่นคือการทำ "จุลินทรีย์หน่อกล้วย" เพื่อเอาไว้รดบำรุง ต้นไม้ พืชผัก ในบ้านของเรา แทนการใส่ปุ๋ยเคมีได้เป็นอย่างดี และทำง่ายมาก ๆ ถือว่าเป็นเรื่องกล้วย ๆ ไปเลย!!! ก่อนจะไปทำจุลินทรีย์หน่อกล้วย ต้องรู้จัก ความสำคัญของ ต้นกล้วยและหน่อกล้วยก่อน จริง ๆ แล้ว ถ้าสังเกต ให้ดีจะรู้เลยว่า กล้วยเมื่อนำไปปลูกที่ไหน ดินที่นั่นจะอุดมสมบูรณ์มาก จนมีคำกล่าวที่ว่า หากจะหาดินมาปลูกต้นไม้ดี ๆ จะต้องเป็นดินใต้ต้นกล้วยเท่านั้น เลยทีเดียว แต่ถ้าเราไม่มีดินที่ว่า หรือเรามีดินของเราอยู่แล้ว แต่อยากให้ดินเราอุดมสมบูรณ์ ก็เอาจุลินทรีย์ที่อยู่ในหน่อกล้วย มารดดินเรา เพื่อให้ดินอุดมสมบูรณ์ มีธาตุอาหารเพิ่มขึ้น ทั้งยังช่วยควบคุมโรคพืชบางอย่างได้อีกด้วยด้วย ขั้นตอนการทำจุลินทรีย์จากหน่อกล้วย ก็ไม่ใช่เรื่องยากเลย.... เริ่มต้นที่การ เตรียมหน่อกล้วย โดยไปหาเอาหน่อกล้วยจากสวนกล้วยมา (หรืออาจจะซื้อก็ได้หากเราไม่มีสวนกล้วย) เลือกเอาหน่อเล็กๆ เอาขนาดที่เราต้องการใช้พอดี (ย้ำว่าหน่อกล้วยนะครับ ไม่ใช่ต้นกล้วย) โดยการขุดมาเอาพร้อมกับรากเลยยิ่งดี เมื่อได้หน่อกล้วยมาแล้ว ก็เตรียมลงมือทำ แบ่งงานกันในสมาชิกครอบครัว เช่น พ่อจะเป็นคนใช้มีดหั่น แม่จะเตรียมอุปกรณ์ ลูก ๆ อาจจะรอขั้นตอนที่ไม่มีความเสี่ยง ไม่มีอันตราย แล้วค่อยลงมือทำ และต้องย้ำกับลูกๆเลยว่า การใช้มีด จะต้องเป็นหน้าที่ของผู้ใหญ่เท่านั้น !!! จากนั้น ก็จะเป็นขั้นตอนการสับและหั่นหน่อกล้วยให้ละเอียด และอย่าลืมว่า เรากำลังทำ จุลินทรีย์หน่อกล้วย ไม่ใช่ ใบกล้วย เพราะฉะนั้น สับเอาเฉพาะที่เป็นหน่อ และ รากเท่านั้นพอครับ ระหว่างที่สับหน่อกล้วยให้ละเอียดอยู่นั้น ห้ามให้เด็กมาอยู่ใกล้มีดโดยเด็ดขาด เพราะอาจเกิดอันตรายกับลูก ๆ ได้ เมื่อได้หน่อกล้วยสับละเอียดแล้ว ขั้นตอนต่อไป ก็คือการเตรียมอุปกรณ์ผสมเพื่อให้เกิดจุลินทรีย์ ดังนี้ 1. ถังเปล่า สำหรับใส่หมักจุลินทรีย์ 2. กากน้ำตาล หรือ น้ำตาลทรายแดง สำหรับเป็นอาหารให้จุลินทรีย์ 3. น้ำเปล่า สำหรับเป็นที่อยู่ของจุลินทรีย์ และ 4. ก็คือ หน่อกล้วยสับละเอียดที่เราเตรียมไว้ โดยอัตราส่วนที่ใช้ คือ หน่อกล้วย 3 ส่วน กากน้ำตาล 1 ส่วน (หน่อกล้วย 3 กิโลกรัม ผสมกับกากน้ำตาล 1 กิโลกรัม) ข้อมูลอัตราส่วนอ้างอิง ศูนย์เครือข่ายปราชญ์ชาวบ้านเกษตรยั่งยืน ตำบลศรีเมืองชุม อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย ที่มาข้อมูล http://www3.oae.go.th/rdpcc ในขั้นตอนการผสมนี้ ก็ไม่มีอะไรยุ่งยาก และ อันตราย ลูก ๆ จึงสามารถมาช่วยทำกิจกรรม ในขั้นตอนนี้ได้ คือ การกวนผสมหน่อกล้วย และกากน้ำตาล โดยการใส่น้ำผสม พอให้ไม่ข้นมากเกินไป ช่วงระหว่างที่ลูก ช่วยกวนผสมอยู่นั้น อาจจะอธิบายให้ลูกฟังได้ว่า เราจะเอาจุลินทรีย์ที่ได้ไปรดน้ำผักของเรา ให้ผักเราได้กินมีประโยชน์ แล้วเราก็จะได้กินผักปลอดสารพิษที่มีประโยชน์กับร่างกายเรามากๆ เลย...เมื่อผสมเข้ากันเสร็จแล้ว ก็รอให้เกิดการหมักย่อยสลาย ของจุลินทรีย์ อย่างน้อย 7 วัน ค่อยน้ำมาใช้ โดยเก็บไว้ในที่ร่วม ปิดฝาให้สนิทป้องกันแมลง สัตว์พาหะต่างๆ เข้า และควรเปิด คนทุกวัน ซึ่งอัตราส่วนการใช้ก็เหมือน จุลินทรีย์น้ำหมักทั่วไป โดยใช้จุลินทรีย์ 1 ml ต่อน้ำ 1 ลิตร เนื่องจากเราทำจุลินทรีย์ที่ค่อนข้างเข้มข้น จึงต้องผสมกับน้ำก่อนทำการรด หรือ ฉีดพ่น พืช ผัก ของเรา ตามอัตราส่วนและควรใช้ห่างกันอย่างน้อย 3-4 วัน ไม่ควรใช้ติดต่อกันทุกวัน เพียงแค่นี้ ก็ทำให้การหยุดอยู่บ้านที่อาจจะน่าเบื่อ กลายเป็น วันแห่งความภาคภูมิใจ ของลูก ๆ และสมาชิกในครอบครัว ที่ได้ช่วยลงมือทำกิจกรรมการเกษตร เกษตรแบบอินทรีย์ ด้วยตัวเอง ซึ่งทางผู้เขียน ก็หวังเป็นอย่างยิ่งว่าจะมีประโยชน์ สำหรับผู้ที่กำลังสนใจ อยากจะทำจุลินทรีย์หน่อกล้วย แบบกล้วย ๆ ไว้ใช้เองในบ้าน ได้ และ ถือเป็นกิจกรรมที่ส่งเสริมการปลูกฝังในเด็ก ๆ เยาวชนรุ่นใหม่ ให้ใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ และได้เรียนรู้ ได้เข้าใจ ว่า "งานเกษตร ไม่ยากอย่างที่คิด" ในนาม จป.เกษตรกร จะสรรหาองค์ความรู้ ที่ได้ศึกษาและทำจริง มาแชร์ประสบการณ์ โดยจะเน้น เปลี่ยนเรื่องยาก ให้เป็นเรื่องง่าย มาฝากอีกนะครับ ครั้งหน้าจะเป็นเรื่องอะไร รอติดตามได้เลยครับผม!!!! ภาพประกอบทั้งหมด : ถ่ายจากผู้เขียน