ท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี : ความท้าทายของคนบ้านขุยในการจัดการท่องเที่ยวชุมชน

บ้านกลางขุย หมู่ที่ 5 ตำบลหนองไม้ซุง อำเภออุทัย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา หรือเรียกสั้นๆ ว่า "บ้านขุย" เป็นหนึ่งใน 55 หมู่บ้านของจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ที่ได้รับคัดเลือกให้เข้าร่วมโครงการชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี โดยการส่งเสริมจากสำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภออุทัย พิธีเปิดโครงการ จัดขึ้นเมื่อวันที่ 18 กันยายน 2561 มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากให้เกิดรายได้กับชุมชน และเชื่อมโยงเส้นทางการท่องเที่ยวชุมชนกับเส้นทางการท่องเที่ยวหลัก รวมทั้งพัฒนาคนในชุมชน ให้มีขีดความสามารถในการคิดเชิงสร้างสรรค์ และนำมาต่อยอดการบริหารจัดการชุมชนได้อย่างเหมาะสม ตลอดจนกระตุ้นและปลูกฝังจิตสำนึกรัก และภาคภูมิใจในถิ่นเกิด ให้กับเยาวชนรุ่นใหม่ ซึ่งจะเป็นกำลังสำคัญในการพัฒนาชุมชนให้เข้มแข็ง ยั่งยืน ในอนาคตต่อไป

หลังจากเปิดโครงการแล้ว ได้มีการพัฒนาลักษณะทางกายภาพของวัดกลางขุย ให้เป็นศูนย์กลางของโครงการ โดยการสนับสนุนงบประมาณจากสำนักงานพัฒนาชุมชนจังหวัดพระนครศรีอยุธยา และแล้วเสร็จส่งมอบงานเมื่อวันที 6 มิถุนายน 2562

ทั้งนี้ ได้ตั้งเป้าหมายว่า สภาพแวดล้อมทางกายภาพในชุมชน ได้รับการพัฒนาให้เป็นระเบียบเรียบร้อยสวยงามขึ้นภูมิปัญญา วิถีชีวิต วัฒนธรรมของชุมชนได้รับการฟื้นฟูและธำรงรักษาไว้ มีการเผยแพร่และประชาสัมพันธ์ชุมชนให้เป็นที่รู้จักในวงกว้าง มีนักท่องเที่ยวเข้ามาเที่ยวชม  ชาวชุมชนได้รับการพัฒนาอาชีพ มีรายได้เพิ่มขึ้น ยกระดับเศรษฐกิจฐานรากให้เข้มแข็ง โดยเชื่อมโยงโครงการฯ กับเส้นทางการท่องเที่ยวกระแสหลัก เมืองรอง และแหล่งท่องเที่ยวอื่น ให้เกิดรายได้ที่กระจายไปสู่ผู้ประกอบการ กลุ่มต่าง ๆ ในชุมชน  รวมทั้งเกิดการพัฒนาผลิตภัณฑ์ OTOP กลุ่มต่างๆ เพิ่มขึ้น ให้เป็นเครื่องมือในการสร้างความเข้มแข็งในกับชุมชน และการพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากให้เข้มแข็งอย่างแท้จริง ตลอดจนคนในชุมชนมีความรักสามัคคี ภาคภูมิใจและรักในถิ่นเกิด ซึ่งนำไปสู่ความร่วมมือพัฒนาชุมชนที่เข้มแข็งต่อไป

การดำเนินงานโครงการ ภายใต้การกำกับดูแลของคณะกรรมการบริหารจัดการชุมชนท่องเที่ยวฯ ได้แบ่งภารกิจหลักออกเป็น 4 ด้านคือด้านการสำรวจและพัฒนาแหล่งท่องเที่ยว  ด้านกิจกรรมส่งเสริมการท่องเที่ยว ด้านการพัฒนาสินค้าผลิตภัณฑ์ชุมชนและบริการ และด้านสื่อประชาสัมพันธ์

อย่างไรก็ตาม การดำเนินงานโครงการดังกล่าว ยังไม่มีงบประมาณจากหน่วยงานใดมาสนับสนุน แม้จะมีการขอสนับสนุนงบประมาณจากองค์การบริหารส่วนตำบลหนองไม้ซุงไปแล้วก็ตาม ก็ยังอยู่ในขั้นตอนการพิจารณา ซึ่งยังไม่สามารถคาดการณ์ได้ว่า จะได้รับงบประมาณสนับสนุนหรือไม่อย่างไร เพราะโครงการนี้เพิ่งจะเริ่มต้น จึงยังไม่ได้ถูกบรรจุในแผนพัฒนาท้องถิ่น

แม้จะมีข้อจำกัดเรื่องงบประมาณสนับสนุนจากภาครัฐ แต่ชาวชุมชนก็มิได้ใช้เรื่องนี้มาเป็นข้อจำกัดในการขับเคลื่อนโครงการ  หากแต่ ได้พยายามขับเคลื่อนกันเองโดยใช้พลังจิตอาสา เท่าที่พอจะดำเนินงานได้ไปพลางๆ ก่อน กิจกรรมหลายอย่างจึงเกิดขึ้นได้ด้วยความร่วมมือร่วมใจ และออกค่าใช้จ่ายกันเอง ไม่ว่าจะเป็น การสำรวจและพัฒนาแหล่งท่องเที่ยว การจัดทำป้ายบอกเส้นทาง ป้ายประวัติชุมชน ข้อมูลสถานที่ การจัดกิจกรรมปั่นจักรยาน กิจกรรมประชันปิ่นโต รวมไปถึงการจัดงานแสดงสินค้าและผลิตภัณฑ์ชุมชน “บ้านขุยเรามีดี” ที่เพิ่งจัดไปเมื่อเร็วๆ นี้ด้วย

โครงการชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี บ้านกลางขุย เพิ่งจะเริ่มออกจากจุดสตาร์ทเพียงไม่กี่เดือน จึงเป็นเรื่องที่ท้าทายความสามารถของคนบ้านขุยอยู่มิใช่น้อย ว่าจะสามารถจัดการท่องเที่ยวชุมชนของตนเองภายใต้ข้อจำกัดที่มีอยู่นี้ ให้เดินไปถึงเป้าหมายที่ตั้งไว้ได้หรือไม่