ฤดูนี้ของทุกปีในจังหวัดกาญจนบุรี จังหวัดเพชรบุรี และพื้นที่แถบภาคตะวันตก รวมทั้งจังหวัดที่มีต้นตาลเยอะ ๆ มีอาชีพเสริมที่ทดแทนการทำนาอยู่อาชีพหนึ่ง ซึ่งถ้ามองไปริมสองข้างทางก็จะพบร้านตั้งเรียงรายแบบเพิง หรือซุ้มเล็ก ๆ เมื่อเข้าไปจอดรถดูใกล้ ๆ ก็จะเห็น “เต้าตาลสด" หรือก็คือเนื้อในลูกตาลอ่อนนั่นเอง วางซ้อนกันสีขาวใส ดูน่ากินเพิงเล็ก ๆ ริมทางสำหรับขายเต้าตาลสดแต่กว่าจะมาอยู่ในถุงให้ลูกค้าเลือกซื้อ มีเรื่องราว หยาดเหงื่อ ชีวิตและความเสี่ยงซ่อนอยู่ ผู้เขียนนั้นเกิดท่ามกลางชุมชนที่รายล้อมไปด้วยต้นตาล สมัยก่อนปู่จะขึ้นต้นตาลเพื่อนำน้ำตาลสดมาเคี่ยวทำน้ำตาลโตนด (และกระแช่น้ำเมาที่ได้จากงวงตาล) ก็จะมีโอกาสได้ชิมความฉ่ำหวานชื่นใจ ป้าและแม่ผู้เขียนนั้นก็เคยทำอาชีพหาบเต้าตาลสดขาย ทั้งหนักและเหนื่อยขนาดว่าป้าต้องหลังเสียเดินลำบากจนปัจจุบันนี้การทำเต้าตาลสดต้องเริ่มตั้งแต่เช้าตรู่ เพื่อให้ทันนำไปขาย เดี๋ยวนี้ไม่ใช่ว่าตาลทุกต้นจะปีนได้ เพราะส่วนใหญ่จะมีคนจอง หรือเช่าหมดแล้ว โดยจะมีคนรับหน้าที่ปีนต้นตาลด้วยการใช้ “ตาพะอง” เป็นลำไม้ไผ่สูงยาวต่อกันพาดกับลำต้นตาล มองจากโคนต้นนั้นสูงลิบลิ่วนับสิบ ๆ เมตรดูหวาดเสียว การปีนขึ้นก็ไม่มีเซฟตี้ เหมือนกับการปีนหน้าผาหรือ กระโดดหอตอนเรียน ร.ด. มีเพียงสองมือ มีด และเชือก ในหมู่บ้านผู้เขียนเคยมีบางคนหน้ามืดพลาดตกลงมานั้นก็บ่อย ขนาดน้าผู้เขียนเองเรียกได้ว่าเป็นผู้ชำนาญปีนมาเป็นสิบ ๆ ปีก็ยังพลาดเดชะบุญมือไวคว้าใบตาลไว้ได้ประกอบกับโชคดีดินบริเวณดังกล่าวนิ่มกว่าที่อื่นเพราะเกิดจากรอยวัวเดินย่ำไปมาจึงรอดมาได้ ครั้นเมื่อปีนขึ้นไปสุดบนยอดก็จะเลือกลูกที่ได้ขนาดแต่บางทีก็จะมีรอยกระรอกกระแตกัดไปก่อนไม่สามารถรู้ได้ เป็นการเสี่ยงดวงล้วน ๆ จึงคว้ามีดปาดตาลที่เหน็บเอวตัดฉับ แล้วผูกเชือกค่อย ๆ โรยทลายตาลสดลงมาเพื่อไม่ให้เสียหายขั้นตอนการเฉาะตาลสดตรงพื้นดินด้านล่างก็จะมีกลุ่มแม่ค้า คานหาบ และคนคัดตาล คอยเลือกลูกมือหนึ่งนั้นประคองลูกตาลสด มือหนึ่งถือมีดปาดตาลด้วยความชำนาญ เฉาะไปที่ผลตาล หนึ่งลูกจะได้เต้าตาลเพียงแค่สามหรือสี่เต้าเท่านั้น ตรงนี้ต้องมีประสบการณ์และใช้สมาธิสูงมากเพราะมีดปาดตาลคมกริบ เผลอใจแวบเดียวอาจได้เลือดหรือถึงขั้นนิ้วขาดได้ คัดตาลเสร็จเหล่าแม่ค้าที่มารับซื้อก็จะแยกประเภทใส่ถุง ทั้งตาลเต้าอ่อน ๆ เต้าแก่ หัวตาล ซึ่งแต่ละประเภทให้รสชาติที่ต่างกัน เต้าอ่อนนุ่มลิ้นหวานฉ่ำกัดไปจะได้รับรสชาติ เพราะมีน้ำด้านในแผ่ซ่านไปทั่วปากยิ่งแช่เย็นยิ่งอร่อย เต้าแก่ค่อนข้างแข็งจึงเหมาะกับการทำเต้าตาลเชื่อม แล้วโรยเกล็ดน้ำแข็งเวลารับประทานดับร้อนได้ดี ส่วนหัวตาลเป็นส่วนที่เหลือจากลูกก่อนจะทิ้ง เมื่อนำไปแกงให้รสคล้ายยอดมะพร้าวอ่อน ซึ่งผู้เขียนจะขอกล่าวถึงในโอกาสต่อไปผลิตผลจากตาลสดปีนี้เต้าตาลสดนั้นมีน้อยกว่าทุกปี ประกอบกับหาคนขึ้นตาลยากหลายคนต้องเลิกด้วยอายุมากแล้ว และลูกเมียครอบครัวมองว่าไม่คุ้มกับการเสี่ยงชีวิต ราคารับซื้อถึงที่ต้นแค่ถุงละแค่ 50 บาท หากอยู่ตามร้านข้างทางก็เพียงแค่ 70-80 บาทไม่แพงเลยฉะนั้นหากผู้อ่านได้แวะเวียนไปซื้อ ก็อย่าเพิ่งต่อราคาแบบเอาเป็นเอาตายเลยครับ เพราะกว่าจะได้เต้าตาลแสนอร่อยและฉ่ำหวานมาแต่ละเต้ามันต้องแลกมาด้วยชีวิตจริง ๆ ภาพโดยผู้เขียน ชาตรีแก้วบุญเพิ่มขอบคุณภาพปกจากwww.pixabay.com