ในโลกนี้ไม่มีสิ่งใดที่สมบูรณ์แบบไปเสียทุกอย่าง แม้แต่คอมพิวเตอร์ ซึ่งเป็นประดิษฐกรรมขั้นสูงของมนุษย์ก็ยัง Error หรือมีโอกาสทำงานผิดพลาดได้ ดังนั้น การคาดหวังถึงความสมบูรณ์แบบในตัวมนุษย์ จึงเป็นสิ่งที่เป็นไปได้ยากเช่นกัน ครอบครัวจำนวนไม่น้อยที่มีเด็กอยู่ในบ้าน คาดหวังในความสมบูรณ์แบบของเด็ก เช่น เรียนเก่ง เล่นกีฬาเก่ง เล่นดนตรีเก่ง วาดรูปเก่ง ฯลฯ รวมทั้งการพยายามสร้างความเป็นอัจฉริยะให้กับลูก จนอาจหลงลืมคิดไปว่า “หน้าที่ที่แท้จริงของเด็ก คือ การเล่น” เพื่อสร้างจุดเชื่อมต่อในสมองให้เด็กเติบโตขึ้นเป็นวัยรุ่นและผู้ใหญ่ที่รู้จักควบคุมตนเอง มีความยับยั้งชั่งใจ เพื่อไปให้ถึงของเป้าหมายชีวิต ซึ่งเป้าหมายชีวิตนั้นอาจไม่เกี่ยวข้องกับความเก่งที่ผู้ใหญ่พยายามหยิบยื่นให้ตั้งแต่ช่วงปฐมวัยก็เป็นได้ ในเชิงจิตวิทยา Perfectionist หรือโรคสมบูรณ์แบบ เป็นลักษณะบุคลิกภาพของบุคคลที่มุ่งมั่นในการทำทุกสิ่งอย่างดีเลิศ เพื่อความสมบูรณ์แบบไร้ที่ติ ตั้งมาตรฐานต่อตนเองไว้สูง แต่มีความวิตกกังวลเกี่ยวกับการประเมินของผู้อื่นที่มีต่อตนเอง ความเป็นเลิศเหล่านั้นหากเกิดขึ้นในเด็กที่ยังไม่สามารถสะท้อนอารมณ์และความรู้สึกได้ ย่อมสร้างแรงกดดันมหาศาลให้แก่เด็ก ยกตัวอย่างเช่น เด็กจำนวนไม่น้อยพยายามเรียน และฝึกฝนเพื่อให้บรรลุเป้าหมายทางการศึกษา หากเด็กคนนั้นทำคะแนนสอบได้เต็ม 10 มาโดยตลอด เด็กจะรู้สึกแฮปปี้กับความสำเร็จ ดีใจที่ให้พ่อแม่มีความสุขกับคะแนนที่เขาได้รับ แต่หากมีสักครั้งที่ทำคะแนนสอบได้ 9 คะแนน เด็กจะรู้สึกถึงความล้มเหลว วิตกกังวล และอึดอัดใจกับความผิดพลาดที่เกิดขึ้น จากความสมบูรณ์แบบของเด็กที่ไม่เคยเรียนรู้ผิดหวัง เพราะถูกวางให้อยู่ในกรอบแห่งความสมบูรณ์แบบตลอดเวลา ทำให้การดำเนินชีวิตต้องจึงอยู่ภายใต้ความเครียดตลอดเวลา ซึ่งความเครียดที่มากเกินไปย่อมส่งผลเสียต่อสุขภาพร่างกายและอารมณ์ของเด็ก ซึ่งอาจนำไปสู่ปัญหาสุขภาพจิต ปัญหาความเครียด การเกิดภาวะซึมเศร้า ทำร้ายตัวเอง และฆ่าตัวตายในที่สุด พ่อแม่จำนวนไม่น้อย เลี้ยงลูกเหมือนกับตนเองไม่เคยเป็นเด็ก ส่งมอบความสมบูรณ์แบบทุกอย่างให้กับลูก เช่น ต้องสอบได้ที่หนึ่ง ต้องพูดได้สามภาษา ต้องเรียนพิเศษเพื่อสอบให้ติดโรงเรียนที่มีชื่อเสียง ต้องอ่านหนังสืออย่างหนักเพื่อให้ได้เรียนห้องกิ๊ฟเต็ด ต้องฝึกซ้อมกีฬาทุกวันเพื่อให้ชนะคู่แข่งทุกคน ฯลฯ ถามว่าลูกได้อะไรจากสิ่งเหล่านี้ นอกจากความภาคภูมิใจของพ่อแม่ จนบางครั้งพ่อแม่กลับลืมถามหัวใจของลูกว่า ลูกต้องการเรียนหนักอย่างนั้นหรือไม่ หรือลูกอยากทำอะไรอย่างอื่นนอกจากการฝึกซ้อมอย่างหนัก หากคุณเป็นพ่อแม่ที่ไม่เคยเอ่ยปากถามความต้องการของลูก แต่พยายามสร้างลูกให้เป็นเด็กที่สมบูรณ์แบบ นั่นคือ คุณกำลังทำร้ายลูกของคุณอยู่ เพราะจากประสบการณ์ตรงที่เราพาญาติสนิทเข้าออกหอพักหญิงแผนกจิตเวชมาเป็นระยะเวลา 3 ปี เราได้รับรู้เรื่องราวของวัยรุ่นและผู้ใหญ่ที่ต้องการความสมบูรณ์แบบในชีวิต เพราะเขาเติบโตมาในครอบครัวที่เลี้ยงดูและคาดหวังความสมบูรณ์แบบจากตัวเขาตั้งแต่เป็นเด็ก เมื่อเข้ามหาวิทยาลัย เนื้อหาวิชาที่เรียนยากมากขึ้น ด้วยชีวิตไม่เคยมีภูมิต้านทานด้านความผิดหวัง เมื่อเรียนไม่ได้ตามที่ตัวเองคาดหวังไว้ ประกอบกับ กลัวทำให้พ่อแม่ผิดหวัง แบกรับความรู้สึกของคนจำนวนมาก จนต้องกลายมาเป็นผู้ป่วยแผนกจิตเวช ด้วยภาวะซึมเศร้า รู้สึกตัวเองไร้คุณค่า เพราะทำให้พ่อแม่ผิดหวัง พยายามฆ่าตัวตาย สุดท้าย ต้องเข้าออกโรงพยาบาลสลับกับการเรียนในมหาวิทยาลัยอยู่เป็นระยะ แม้ชีวิตเด็กจะไม่สมบูรณ์แบบไปเสียทุกอย่างก็ตาม ก็ต้องปล่อยให้เด็กได้เรียนรู้ความไม่สมบูรณ์แบบบ้าง เพื่อให้เด็กเติบโตขึ้นเป็นผู้ใหญ่ในแบบฉบับของเขา ซึ่งวิธีปรับแต่งพฤติกรรมเด็กที่สมบูรณ์แบบต้องเริ่มต้นที่การเลี้ยงดูของพ่อแม่หรือผู้เลี้ยงดู เพราะเด็กคือภาพสะท้อนของพ่อแม่หรือผู้เลี้ยงดู พ่อแม่ต้องเปิดโอกาสให้เด็กได้เล่นอย่างอิสระ ลองถูกลองผิด รู้แพ้ชนะ มีความเห็นอกเห็นใจผู้อื่น ไม่มีคำถ้อยคำตำหนิ มีเพียงถ้อยคำให้กำลังใจ คอยชื่นชมที่ความพยายาม และมีรอยยิ้มของพ่อแม่เคียงข้างอยู่เสมอ ฯลฯ การเปิดโอกาสให้ลูกเรียนจากสิ่งเหล่านี้ ย่อมทำให้ลูกมีภูมิต้านทานทางอารมณ์ ความรู้สึก ได้เรียนรู้ว่าชีวิตคนเรามีทั้งสุขและทุกข์ มีสำเร็จและล้มเหลวปะปนกันไป ทุกสิ่งล้วนมีต้นทุนเสมอ หากต้นทุนความสมบูรณ์แบบที่พ่อแม่ต้องการ ต้องแลกกับความเจ็บป่วยทางจิตใจของลูก เป็นสิ่งที่พ่อแม่ต้องชั่งน้ำหนักและตระหนักให้มากกว่า จะเลือกความสมบูรณ์แบบตามที่พ่อแม่ต้องการ หรือความสุขของลูกในระยะยาว ทั้งนี้ การเลี้ยงเด็กคนหนึ่งให้เติบโตขึ้นเป็นผู้ใหญ่ อาจไม่ต้องสมบูรณ์ หรือเพียบพร้อมไปเสียทุกอย่าง ซึ่งหากพ่อแม่หรือผู้เลี้ยงดูยอมรับความจริงในข้อนี้ จะช่วยลดความเคร่งเครียดและความกดดันให้แก่เด็กลงได้อย่างมาก ความสูญเสียก่อนวัยอันควรจะลดน้อยลง เพราะเด็กมีโอกาสเลือกเส้นทางเดินของชีวิตตัวเอง ความไม่สมบูรณ์แบบเป็นสิ่งสากลของโลก เด็กคนหนึ่งไม่ต้องสมบูรณ์แบบก็ได้ แต่เป็นเด็กที่มีความสุขในแบบที่เขาเป็น เติบโตขึ้นท่ามกลางความรักของคนในครอบครัว เราเชื่อมั่นว่า สายสัมพันธ์ที่ถักทอจากความรักอย่างเหนียวแน่น จะนำพาชีวิตของลูกไปได้ตลอดรอดฝั่ง ซึ่งก็น่าจะเพียงพอแล้วสำหรับพ่อแม่ เครดิตภาพประกอบ ภาพปกฟรี จาก Canva Application ภาพที่ 1 ภาพโดย Foundry Co จาก Pixabay ภาพที่ 2 ภาพโดย Free-Photos จาก Pixabay ภาพที่ 3 ภาพโดย free stock photos from www.picjumbo.com จาก Pixabay ภาพที่ 4 ภาพโดย Mandyme27 จาก Pixabay ภาพที่ 5 ภาพโดย Free-Photos จาก Pixabay