เกร็ดความรู้ ท่องเที่ยววัดพระแก้ว และพระบรมมหาราชวัง หลังจากประเทศเราเปิดการท่องเที่ยวได้ตามปกติหลังวิกฤติ covid-19 ที่ผ่านมานั้น คนก็เริ่มออกเดินทางท่องเที่ยวกันอีกครั้ง และอีกสถานที่หนึ่งที่ได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก นั่นคือ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม หรือวัดพระแก้ว และพระบรมมหาราชวัง วันนี้จึงใคร่นำเสนอเกร็ดความรู้เล็กน้อย ผู้เขียนหวังเป็นอย่างยิ่งว่า พอจะทำให้การท่องเที่ยววัดพระแก้ว และพระบรมมหาราชวังนั้นสนุก และน่าสนใจยิ่งขึ้น 1. พระแก้วมรกต ไม่ได้สลักจากมรกต พระแก้วมรกต ตามที่เราเรียกกันมาช้านานนั้น แท้จริงแล้วองค์พระแกะสลักจากหยกเนไฟรต์ องค์พระถูกพบในปี พ.ศ. 1977 ในเจดีย์ ภายในวัดแห่งหนึ่ง จังวัดเชียงราย เดิมทีองค์พระมีปูนห่อหุ้มอยู่ และลงรักปิดทอง ต่อมาปูนบริเวณพระนาสิกเกิดกระเทาะออก จึงเห็นหินสีเขียวข้างใน พระสงฆ์องค์ที่พบเข้าใจว่าเป็นมรกต จึงได้เรียกกันว่าเป็นพระมรกตต่อ ๆ มา 2. อับเฉา รูปปั้นหินสลักเหล่านี้ ไม่ได้ถูกสร้างมาเพื่อประดับตกแต่ง แต่แท้จริงแล้วมันมีชื่อว่า ตุ๊กตาอับเฉา ใช้เพื่อถ่วงน้ำหนักบนเรือสำเภาค้าขายสินค้าต่างหาก ตั้งแต่สมัยยุครัชกาลที่ 3 ที่ไทยมีการค้าขายกับจีน ยามขนสินค้าไทยไปค้าขายนั้น บรรทุกไปเต็มลำเรือทำให้เรือมีน้ำหนักมาก แต่เมื่อซื้อสินค้าจีนกลับมาขาย เรือจะมีน้ำหนักเบากว่า การล่องผ่านคลื่นลมกลางทะเลนั้นไม่ใช่เรื่องง่าย เรือโคลงไปมายังทำให้สินค้าเสียหาย จึงได้มีการซื้อหินสลักจากจีนถ่วงใต้ท้องเรือมาด้วย หลังจากนั้นก็ไม่รู้จะนำมาทำอะไร จึงได้กลายเป็นสิ่งที่นำมาตั้งประดับตกแต่งไป ที่งเรียกว่าอับเฉานั้น เป็นเพราะตุ๊กตาเหล่านี้จะถูกถ่วงอยู่ที่ใต้ท้องเรือ ไม่ได้เห็นเดือนเห็นตะวันเลย 3. รูปปั้นยักษ์ รูปปั้นยักษ์ในวัดพระแก้ว ถูกสร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 1 มีทั้งสิ้น 12 ตน ยืนเฝ้าประตู หรือทวารทางเข้าออกต่าง ๆ ซึ่งล้วนเป็นยักษ์ที่มาจากวรรณคดีรามเกียรติ์ทั้งสิ้น โดยยักษ์ทุกตนจะถืออาวุธและหันหน้าเข้าหาทางพระแก้วมรกต มีความหมายโดยนัย ว่ากำลังทำหน้าที่ปกปักรักษาพระแก้วมรกตอยู่ 4. จิตรกรรมฝาผนัง ภายในพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท พระที่นั่ง ซึ่งปัจจุบันถูกใช้เป็นที่ประดิษฐานพระบรมศพ และพระศพ ภายในพระที่นั่ง ที่เราพอจะได้เห็นยามถ่ายทดสดผ่านโทรทัศน์อยู่บ้าง จะมีผนังสีขาว เป็นลายเทพพนม อันวิจิตร ละเอียดละออ ซึ่งหลายคนอาจคิดว่าเป็นวอลเปเปอร์ แต่แท้จริงแล้วเป็นจิตรกรรมที่ถูกวาดด้วยมือทั้งหมด 5. พระนพปฎลมหาเศวตฉัตร พระนพปฎลมหาเศวตฉัตร หรือฉัตรเก้าชั้น ที่ปักกางกั้นเหนือพระราชบัลลังก์ของพระมหากษัตริย์ในพระบรมมหาราชวัง ชั้นบนทั้ง 8 มีความหมายถึงประชาชนซึ่งอยู่ทั้ง 8 ทิศ และชั้นล่างสุดหมายถึงองค์พระมหากษัตริย์ที่จะต้องแบกรับภาระหน้าที่การดูและปกป้องประชาชนของพระองค์ พระนพปฎลมหาเศวตฉัตรนี้ ทำจากผ้าขาวขลิบทอง ซึ่งจะไม่ถูกถอดออกมาทำความสะอาดเลย จนกว่าจะสิ้นรัชกาล แม้นักท่องเที่ยวจะไม่สามารถเข้าชมได้ แต่สามารถเห็นได้ผ่านการถ่ายทอดสดพระราชพิธีสำคัญต่าง ๆ 6. พระศรีรัตนเจดีย์ พระศรีรีตนเจดีย์ ถูกสร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 4 โดยสร้างขึ้นตามแบบอย่าง สามเจดีย์ใหญ่ในวัดพระศรีสรรเพชญ์ จ.พระนครศรีอยุธยา แต่ถูกประดับด้วยกระเบื้องโมเสกสีทอง ในสมัยรัชกาลที่ 5 7. จิตรกรรมฝาผนังบนพระระเบียง หรือระเบียงคด จิตรกรรมฝาผนังที่เรียงคด หรือทางเดินโดยรอบวัดพระแก้วนั้น เป็นภาพเขียน เรื่องราวของวรรณกรรมรามเกียรติ์ ฉบับรัชกาลที่ 1 ตั้งแต่ฉากแรกจนถึงฉากจบของเรื่อง เป็นความยาวไปเรื่อยตามแนวพระระเบียง บางแหล่งว่าเป็นฝีมือช่างรัชกาลที่ 1 ที่ถูกซ่อมแซมเล็กน้อยเท่านั้นผ่านกาลเวลา บางแหล่งว่าเป็นการลบเขียนใหม่ ในปัจจุบันเป็นฝีเมือช่างสมัย รัชกาลที่ 7 และถูกซ่อมแซมเล็กน้อยนับแต่นั้น อย่างไรก็ดี นี่คือจิตรกรรมอันวิจิตร สมบัติของแผ่นดินที่ไม่ควรพลาดเมื่อไปเยือน 8. นครวัดจำลอง ถูกสร้างขึ้นจากพระราชประสงค์ขององค์รัชกาลที่ 4 ที่ประสงค์จะให้คนไทยเห็นความอัศจรรย์ของปราสาทขอม ซึ่งสร้างจากหินล้วน เดิมทีทรงมีรับสั่งให้ไปรื้อปราสาทหินจริงที่มีอยู่มากมายในพื้นที่ ที่สมัยนั้นยังเป็นเขตแดนของไทย เข้ามาสร้างใหม่ในกรุงเทพฯ แต่ไม่สามารถทำได้ด้วยเหตุผลหลายประการ จึงรับสั่งให้ไปลอกแบบนครวัด มากระทำจำลองขึ้นในวัดพระแก้วแทน นอกจากเกร็ดความรู้เพียงเล็กน้อยที่ผู้เขียนได้นำมาฝากในวันนี้ ภายในสถานที่ประวัติศาสตร์แห่งนี้ ยังมีเรื่องราวต่าง ๆ ที่ลึกซึ้งแฝงอยู่อีกมากมายนัก และยิ่งเพิ่มพูลมากขึ้นตามกาลเวลา ผู้เขียนกล่าวได้อย่างเต็มปากว่า ความวิจิตรพิศดาร ความน่าหลงไหล รวมถึงประวัติศาสตร์ความเป็นมาอันยาวนานของพระบรมมหาราชวังของแผ่นดินไทยนี้ ไม่แพ้แผ่นดินใด ๆ ในโลก ผู้เขียนรู้สึกเป็นเกียรติ และซาบซึ้ง ที่มีโอกาสได้เห็น ได้สัมผัสกับสถานที่แห่งนี้ และหวังเป็นอย่างยิ่งว่าคนไทย ภาพปกจาก www.canva.com ขอบคุณภาพจาก pixabay ,commons.wikimedia.org พระแก้วมรกต / รูปปั้นยักษ์ / ฉัตร / เจดีย์ / ระเบียงคด / นครวัดจำลอง ภาพประกอบ 2 และ 4 โดยผู้เขียน