ในวันนี้มาทำความรู้จักกับปัญหาหรือภาวะหนึ่ง ที่พบบ่อยในผู้สูงวัย ซึ่งมักจะพบในผู้สูงวัยเพศหญิงมากกว่าเพศชาย และก็เป็นอีกหัวข้อหนึ่งที่ได้เรียนรู้จากคลินิกผู้สูงวัยสุขภาพดี โดยหากมองดูปัญหาที่ว่านี้แค่เพียงผิวเผินแล้ว ก็อาจจะทำให้เข้าใจได้ว่าเป็นเพียงปัญหาเล็ก ๆ ปัญหาหนึ่งที่เกิดขึ้นได้ตามวัยที่สูงขึ้น และเป็นธรรมดาของผู้สูงวัยที่เมื่ออายุมากขึ้น การใช้งานของอวัยวะต่าง ๆ ภายในร่างกายที่ใช้งานมานาน ก็จะต้องมีความเสื่อมสภาพลงไป ตามระยะเวลาการใช้งานที่ผ่านมา แต่หากได้มาทำความรู้จักกับปัญหาที่ว่านี้ให้มากขึ้นแล้วนั้น ก็จะทำให้เข้าใจถึงปัญหาที่ผู้สูงวัยกำลังเผชิญได้อย่างลึกซึ้งมากขึ้น ซึ่งล้วนส่งผลกระทบที่อาจทำให้เกิดภาวะทางร่างกาย ทางอารมณ์ ทางจิตใจ และพฤติกรรมที่เปลี่ยนไปของผู้สูงวัยได้ไม่น้อย หากไม่ได้รับการดูแล รักษา หรือป้องกันภาวะดังกล่าวให้ดี ภาวะที่ว่าก็คือ ภาวะการกลั้นปัสสาวะลำบากของผู้สูงวัยนั่นเอง ภาวะการกลั้นปัสสาวะลำบาก ก็คือ การกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ กลั้นปัสสาวะไม่ได้ หรือเป็นที่เข้าใจกันง่าย ๆ ก็คือ การเกิดปัสสาวะเล็ด การเกิดปัสสาวะราด เป็นต้น สาเหตุของการเกิดขึ้น ส่วนหนึ่งอาจเนื่องมาจากการทำงานของร่างกาย ที่ผิดปกติจากความเสื่อมตามวัย หรืออาจเกิดจาก detrusor หรือ detrusor muscle ซึ่งโดยปกติก็คือ กล้ามเนื้อเรียบที่กระเพาะปัสสาวะ มีการก่อตัวขึ้นเป็นผนังล้อมรอบกระเพาะปัสสาวะ กล่าวคือ เมื่อกล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะคลายตัว ก็จะทำให้กระเพาะปัสสาวะสามารถเก็บกักปัสสาวะ ไว้ภายในกระเพาะปัสสาวะได้ และเมื่อกล้ามเนื้อปัสสาวะบีบหรือหดตัว ก็จะสามารถทำให้ปัสสาวะถูกขับถ่ายออกมาจากกระเพาะปัสสาวะได้ แต่ในกรณีของผู้สูงวัยนั้น อาจเกิดขึ้นได้จากการที่กล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะบีบตัวไวกว่าปกติ ซึ่งเป็นผลมาจากปัญหาในระบบประสาทส่วนกลาง ทำให้การควบคุมการขับถ่ายปัสสาวะเสียไป จากสาเหตุดังกล่าวนี้สามารถทำให้เกิดผลกระทบทั้งทางร่างกายและจิตใจได้ ตัวอย่างผลกระทบที่ส่งผลต่อสุขภาพทางร่างกายได้แก่ ความอับชื้นบริเวณอวัยวะเพศ การระคายเคือง เป็นผื่น หรือเกิดแผลได้ และผลที่ตามมาอาจนำไปสู่ภาวะการติดเชื้อได้ ยิ่งไปกว่านั้นยังส่งผลกระทบทางด้านจิตใจ ไม่ว่าจะเป็นความเขินอายจากภาวะดังกล่าวที่เกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็น เรื่องกลิ่น ซึ่งเมื่อเกิดขึ้นแล้วก็จะทำให้เกิดความไม่มั่นใจตามมา กลัวผู้อื่นได้กลิ่นแล้วเป็นที่รังเกียจ การกลัวปัสสาวะเล็ดหรือราด นอกจากส่งผลกระทบทางร่างกายแล้ว ก็ยังเป็นอีกปัจจัยที่มีผลทางจิตใจตามมาอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ เช่น อาการซึมเศร้า หงุดหงิด ไม่สบายตัว หรือการควบคุมอารมณ์ไม่ได้ และหากไม่ได้รับการปรึกษา ดูแล รักษาเอาใจใส่หรือให้ความสำคัญในส่วนนี้ ก็จะทำให้ผู้สูงวัยเกิดการเก็บตัว ไม่อยากพบปะผู้คน ไม่อยากการทำกิจกรรมนอกบ้านหรือเข้าสังคม และการที่ไม่ได้ออกไปไหนเลยนานวันเข้า ก็จะยิ่งทำให้ภาวะที่เกิดขึ้นทางจิตใจมีอาการที่น่าเป็นห่วงมากขึ้น ดังนั้น ในเรื่องของการป้องกันการเกิดปัสสาวะเล็ด หรือการกลั้นปัสสาวะลำบากนั้น ควรตระหนักและป้องกัน รวมทั้งฝึกฝนการปฏิบัติอย่างสม่ำเสมอ ตั้งแต่ยังไม่มีภาวะดังกล่าวเกิดขึ้น หรือแม้จะมีอาการเกิดขึ้นแล้ว ก็สามารถปฏิบัติได้ ด้วยการบริหารกล้ามเนื้อภายในอุ้งเชิงกราน (Pelvic Floor Exercise) หรือกล่าวให้เข้าใจได้ง่าย ๆ ก็คือ การขมิบก้น จะทำในท่านั่งหรือยืนก็ได้ ซึ่งสามารถทำได้ไม่ยากนักและทำได้ตลอดเมื่อนึกขึ้นได้ เพราะการขมิบก้น นั้นจะช่วยทำให้กล้ามเนื้อด้านหลัง (Posterior muscle) ของ pelvic muscle มีความแข็งแรงขึ้น และเสื่อมถอยช้าลง สามารถใช้งานได้ยาวนานขึ้น และช่วยลดภาวะการกลั้นปัสสาวะลำบากได้ระดับหนึ่งด้วยเครดิตภาพภาพปก piqsels / piqsels.comภาพที่ 1 Andrea Piacquadio/Pexelsภาพที่ 2 piqsels / piqsels.comภาพที่ 3 cottonbro/Pexelsเปิดประสบการณ์ความบันเทิงที่หลากหลายสุดปัง บน App TrueID โหลดเลย ฟรี !