ผ่านมาทางนี้บ้างหรือเปล่าคะ… ทางหลวงแผ่นดิน สาย 24 โชคชัย-เดชอุดม ที่ตัดผ่านอำเภอโชคชัย จังหวัดนครราชสีมาตรงจุดตัดสี่แยกโชคชัย มุ่งหน้าไปทางทิศตะวันออกสู่จังหวัดบุรีรัมย์ สุรินทร์ ศรีสะเกษ และอุบลราชธานี เลยอำเภอโชคชัยมาเกือบยี่สิบกิโลเมตรก็เข้าเขตอำเภอหนองบุญมาก ฝั่งซ้ายมือคือหมวดทางหลวงหนองบุญมาก ฝั่งตรงข้ามก็คือชุมชนในเขตเทศบาลตำบลหนองหัวแรต รวมทั้งร้านค้าเล็ก ๆ ที่มีเอกลักษณ์ของป้าแต๋วด้วย ป้าแต๋ว--สุมาลี พันธุ์พงศ์ วัย 70 ปี ใช้พื้นที่หน้าบ้านขนาดสี่เมตรเป็นหน้าร้านขายเครื่องใช้ไม้สอยในครัวเรือน ใครอยากได้ตะกร้า กระบุง กระจาด ตะแกรง หรือกะโล่ก็มาเลือกหากันได้ เครื่องจักสานที่มาจากจังหวัดอื่นแต่เป็นที่นิยมในย่านนี้ก็มีวางขายด้วยเหมือนกัน อย่างกระติ๊บใส่ข้าวเหนียว ข้องใส่ปลา หมวก งอบ พัด และฝาชี ในขณะที่งานปั้นอย่างครก เตา และโอ่งใบน้อยจากราชบุรี กับเสื่อกก และบรรดาไม้กวาดฝีมือผู้สูงอายุในหมู่บ้านก็มีให้เลือกชมและซื้อหากันไปใช้ในราคาที่จ่ายสะดวก เรียบง่ายและอาศัยภูมิปัญญาปู่ย่าตายาย คือหลักคิดของป้าแต๋ว เพราะในขณะที่ร้านค้าหลายแห่งก่อด้วยปูน มุงหลังคากระเบื้อง แต่ร้านของป้าแต๋วเน้นความเป็นบ้านที่ร่มรื่นด้วยต้นไม้แม้ในเนื้อที่กะทัดรัด ก่อสร้างด้วยไม้ มุงหลังคาสังกะสี ทำจั่วทรงสูง กรุฝ้าด้วยเสื่อกระจูด ทำให้อากาศเย็นสบาย ลมถ่ายเทสะดวก อาจจะอึดอัดบ้างก็ตรงที่มีสินค้าแขวนบนราวไม้ไผ่ไว้เป็นพวง นอกจากนี้ ป้าแต๋วยังมีมุมสมุนไพรสำหรับการพึ่งตนเองในด้านสุขภาพ เช่น ยาดมและลูกประคบแห้งที่ป้าทำเอง ยาหม่องและน้ำมันนวด สมุนไพรแห้งสำหรับต้มน้ำดื่ม กับน้ำหมักชีวภาพที่ป้าและลูกๆ ทำจากสมุนไพรในสวน เพื่อเป็นวัตถุดิบสำหรับทำน้ำยาทำความสะอาดอเนกประสงค์ โดยไม่ต้องไปซื้อของโรงงานมาใช้ ซึ่งนับว่าปลอดภัยมากกว่า และราคาถูกกว่ากันมาก นี่คืออีกเหตุผลหนึ่งที่ร้านป้าแต๋วเป็นแหล่งจำหน่ายวัตถุดิบสำหรับผสมน้ำยาทำความสะอาดอเนกประสงค์มายี่สิบกว่าปีแล้ว ซึ่งชาวบ้านสามารถหาสมุนไพรพื้นบ้านมาเป็นส่วนผสมเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพของน้ำยาได้ไม่ยาก เช่น มะกรูด มะเฟืองเปรี้ยว มะขาม มะยม โดยที่ป้าแต๋วพร้อมแนะนำสูตรให้เสร็จสรรพ แถมยังเป็นวิทยากรรับเชิญในงานต่าง ๆ อีกด้วย ในฐานะปราชญ์ชาวบ้าน ซึ่งได้รับการแต่งตั้งจากหน่วยงานพัฒนาในพื้นที่ คือ ศูนย์ศึกษาและพัฒนาชุมชนนครราชสีมา กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย จึงไม่น่าแปลกใจเลยที่นับสิบปีมาแล้วชาวบ้านในทุกตำบลของอำเภอหนองบุญมากนิยมทำน้ำยาซักผ้าและล้างจานกันเองหลายต่อหลายครัวเรือน นับเป็นความภาคภูมิใจของป้าแต๋วที่นับได้ว่าเป็นผู้บุกเบิกเรื่องราวการทำของใช้ในบ้าน โดยอาศัยหลักวิทยาศาสตร์ผสานกับภูมิปัญญาของปู่ย่าตายาย ตามแนวทาง ดร.รสสุคนธ์ พุ่มพันธ์วงศ์ ที่ท่านได้รับการอบรมมาก่อนปี พ.ศ.2540 “ป้าใช้ชีวิตพอเพียงตามรอยพ่อ ในหลวงรัชกาลที่เก้ามานานแล้วค่ะ อยากขอเชิญชวนท่านที่ผ่านไปมาเส้นทางนี้ให้แวะมาเที่ยวชมและพูดคุยกันบ้างก็ยินดีนะคะ” ป้าแต๋วฝากคำทักทายมาด้วยรอยยิ้มที่เผยให้เห็นฟันแท้ขาวสะอาดแข็งแรง เป็นรอยยิ้มที่สร้างความอบอุ่นใจให้แก่ทุกคน (ภาพถ่ายโดยผู้เขียน)