ก่อนอื่นผู้เขียนต้องขออธิบายก่อนว่าอาการประจำเดือนคัดกับอาการประจำเดือนขัดในทางการแพทย์อีสานโบราณนั้นต่างกัน ประจำเดือนคัดคือประจำเดือนมาน้อยผิดปกติ ส่งผลให้เกิดความเจ็บป่วยอื่น ๆ ตามมาภาพจากfreepik.comส่วนอาการประจำเดือนขัดนั้นคือประจำเดือนไม่ยอมออกมาเลยแม้จะเลยเวลาที่รอบเดือนต้องมาแล้ว มักจะมีอาการปากแห้ง เล็บดอก ตาเหลือง เส้นหลังตึง ผมร่วง ถ้าผู้ป่วยมีประจำเดือนขัดแต่อาการร่วมอื่น ๆ คลับคล้ายคลับคลากับคนตั้งท้อง เช่น เวียนหัว อาเจียน ฝันว่ามีสิ่งของสิ่งเข้าในมือหรือวิ่งเข้าตัว ตลอดจนมีบุพนิมิต ไม่ว่าจะเป็นการฝันว่ากล้วยที่ตายไปแล้วออกลูกใบดกเขียวขจี หรือได้โชค หมอจะปฏิเสธการรักษา เพราะมีแนวโน้มสูงที่ผู้ป่วยอาจตั้งครรภ์มากกว่าจะประจำเดือนขัด ส่วนวิธีการรักษานั้นผู้เขียนจะกล่าวถึงในบทต่อไป เพราะบทความนี้จะเน้นเรื่องประจำเดือนคัดภาพจากfreepik.comผู้หญิงที่มีอาการประจำเดือนคัดมักจะมีอาการร้อนหนาวไม่คงที่ เหนื่อยง่าย เจ็บป่วยง่าย ตลอดจนกลายเป็นภาวะมีลูกยาก ในบางครั้งอาการประจำเดือนคัดนี้มีอาการแถมพ่วงมาด้วยคืออาการมานน้ำ หรืออาการมดลูกบวมโดยไม่ทราบสาเหตุ ซึ่งมองภายนอกคล้ายกับมีหน้าท้องยื่นออกมาภาพจากfreepik.comวิธีการรักษาสำหรับการรักษา หากอาการไม่รุนแรงมากนักหมอผู้รักษาก็จะนำเอาน้ำเหล้า โกฐทั้ง 5 ดีปลีและข่าหด นำมาดองรวมกันทำเป็นยาให้กินในทุกเช้าเย็น เป็นเวลา 1 เดือนจนถึงรอบประจำเดือนประจำเดือนก็จะมามากกว่าปกติ ยาสำรับแรกนี้เรียกว่าสำรับไฟ เมื่อหมดสำรับที่ 1 หมอก็จะปรุงยาที่ทำจากน้ำอ้อย 7 สวน น้ำตาลเครือ ขมิ้นเครือ กระท่อมเลือด กาวเครือขาว นำมาดองรวมกับเหล้า ให้กินต่อเนื่องเป็นเวลา 1 เดือน ยาสำรับที่ 2 นี้เรียกว่าสำรับหวาน เมื่อหมดสำรับนี้อาการประจําเดือนคัดก็จะเข้าสู่ภาวะปกติประจําเดือนจะมาเป็นปกติคาถาปลุกเสกส่วนคาถาอาคมที่นำมาใช้ปลุกเสกยานั้นชาวอีสานจะเรียกว่าคาถาโสฬสสักติ ซึ่งมีลักษณะเป็นองค์การประกอบด้วยคาถาหลายบท เริ่มตั้งแต่ขั้นตอนการตัดยา การถอนยา การบดยา และการดองยา ในทุกขั้นตอนเหล่านี้จำเป็นจะต้องปลุกเสกเลขยันต์ลงไปด้วยเสมอ แต่คาถานั้นคมีเนื้อหาที่กล่าวถึงของลับของสงวนของเพศหญิง คงไม่เหมาะสมหากจะนำมาเผยแพร่ภาพจากfreepik.comค่าคาย (ค่าครู)หากเป็นหญิงที่ยังไม่มีสามี จะต้องนำผ้าไหมมาเป็นค่าครู 1 ผืน หากเป็นหญิงที่มีสามีแล้วจะต้องนำไม้แป้นกว้างศอกหนาคืบยาว 2 หัว (การนับหน่วยหัวนั้นเทียบความยาวตามความสูงจากพื้นถึงศีรษะผู้ป่วย) จำนวน 1 แผ่น มาเป็นค่าครูภาพปกจากpixabay.com