โดยปกติทั่วไปเมื่อคนส่วนใหญ่มีอาการบาดเจ็บจากอุบัติเหตุเล็ก ๆ น้อย ๆ ในขณะที่ใช้ชีวิตประจำวัน หรือได้รับบาดเจ็บจากการเล่นกีฬา มักจะมีการดูแลตนเองเบื้องต้น เช่น การประคบอุ่นหรือการประคบเย็นเพื่อลดอาการปวด ซึ่งหลาย ๆ คนมักจะสงสัยว่าควรจะใช้การประคบอุ่นหรือประคบเย็นแบบไหนถึงจะช่วยลดอาการปวดได้ดีกว่ากัน บทความนี้จะมาบอกวิธีการดูแลตนเองโดยการเลือกใช้ระหว่างการประคบอุ่นหรือการประคบเย็นอย่างถูกวิธี ถูกเวลา และได้ประสิทธิภาพสูงสุดหลังจากการประคบ (ภาพประกอบโดย : https://unsplash.com/photos/WFbAYcrmmC4) เย็นหรืออุ่นแตกต่างกันอย่างไร การประคบเย็น อุปกรณ์ส่วนใหญ่ที่ใช้ประคบ คือน้ำแข็ง หรือแผ่นเจลเย็น โดยคุณสมบัติหลักของความเย็นนั้นจะช่วยให้หลอดเลือดรอบๆบริเวณที่ประคบเย็นหดตัวลง ทำให้มีเลือดมาเลี้ยงบริเวณที่ประคบเย็นน้อยลง ส่งผลให้บริเวณที่ประคบเย็นมีการไหลเวียนเลือดลดลง ซึ่งจะช่วยยับยั้งการบาดเจ็บ ลดอาการปวด และอาการบวมได้ดี การประคบอุ่น อุปกรณ์ส่วนใหญ่ที่ใช้ประคบ คือกระเป๋าน้ำร้อน หรือแผ่นเจลร้อน โดยคุณสมบัติหลักของความร้อนนั้นจะช่วยให้หลอดเลือดรอบ ๆบริเวณที่ประคบอุ่นขยายตัวใหญ่ขึ้น ทำให้มีเลือดมาเลี้ยงบริเวณที่ประคบอุ่นมากขึ้น ส่งผลให้บริเวณที่ประคบอุ่นมีการไหลเวียนเลือดเพิ่มขึ้น เลือดที่ไหลเวียนบริเวณที่ประคบอุ่นจะไหลเวียนเอาของเสียที่คั่งค้างอยู่บริเวณที่ปวดออกไปทำให้อาการปวดค่อย ๆ ทุเลาลง (ภาพประกอบโดย : https://unsplash.com/photos/XiRjzUkIa-4) ควรใช้เย็นหรืออุ่นเวลาไหนถึงจะเหมาะสม การประคบเย็น จะใช้ในช่วง 24-48 ชั่วโมงแรกที่ได้รับบาดเจ็บ หรือในช่วงที่ยังมีอาการอักเสบ คือมีอาการปวด, บวม, แดง และร้อน บริเวณที่ได้รับบาดเจ็บ จำเป็นจะต้องใช้การประคบเย็นในช่วงแรก เพรา่ะความเย็นจะช่วยทำให้การบาดเจ็บที่เกิดขึ้นน้อยลง โดยพบว่าอาการปวด, บวม, และแดงจะลดลงเมื่อประคบเย็นติดต่อกันทุก ๆ 2 ชั่วโมง (ภาพประกอบโดย : https://unsplash.com/photos/IUurTTEUDuE) การประคบอุ่น จะใช้ในช่วงหลังจากที่ได้รับบาดเจ็บอย่างน้อย 24-48 ชั่วโมง หรือประคบในช่วงที่ไม่มีการอักเสบแล้ว นั้นคือมีอาการแค่ 2-3 ใน 4 ของอาการที่บ่งบอกภาวะการอักเสบทั้งหมด(ปวด,บวม,แดง,ร้อน) ผลของการใช้ความร้อนหลังจากที่ไม่มีการอักเสบแล้วจะช่วยเพิ่มการไหลเวียนเลือดทำให้มีการเร่งการซ่อมสร้างหรือซ่อมแซมเนื้อเยื่อบริเวณที่ได้รับบาดเจ็บ ส่งผลให้บริเวณที่มีอาการบาดเจ็บมีอาการปวดลดลง เนื้อเยื่อที่ได้รับบาดเจ็บฟื้นตัวได้เร็วขึ้น (ภาพประกอบโดย : https://unsplash.com/photos/Ja233sKL330) การประคบเย็นและประคบอุ่นอย่างถูกวิธี การประคบเย็น หากใช้น้ำแข็งประคบ ควรประคบบริเวณที่ได้รับบาดเจ็บประมาณ 10 นาที เนื่องจากความเย็นจะมีอุณภูมิที่ต่ำมาก หากทิ้งไว้นานเกินไปอาจทำให้มีเนื้อเยื่อบางส่วนตายหรืออาจจะทำให้มีอาการ burn ของผิวบริเวณนั้นได้ หากใช้เป็นเจลทำความเย็นประคบ ควรประคบบริเวณที่ได้รับบาดเจ็บประมาณ 10-15 นาที เจลทำความเย็นจะสามารถวางประคบทิ้งไว้ได้นานกว่าน้ำแข็ง เนื่องจากเจลทำความเย็นอุณหภูมิจะค่อย ๆ เพิ่มขึ้น(ความเย็นจะค่อย ๆ ลดลง) เมื่อทิ้งไว้ซักระยะหนึ่ง ในช่วงแรกที่ได้รับบาดเจ็บควรประคบเย็นทุก ๆ 2 ชั่วโมง จนกว่าอาการปวดจะทุเลาลง การประคบอุ่น ไม่ว่าจะประคบโดยการใช้กระเป๋าน้ำร้อนหรือเจลทำความร้อนก็ตาม ความร้อนที่ใช้วางบริเวณที่บาดเจ็บคือ อุ่นสบาย-อุ่นจัดเท่านั้น เนื่องจากต้องใช้ระยะเวลาในการประคบนานประมาณ 30 นาที เพื่อให้ความร้อนลงถึงชั้นเนื้อเยื่อ หากใช้ความร้อนที่ร้อนจัดจนเกินไป อาจจะทำให้ผิวหนังด้านนอกทนไม่ไหวส่งผลให้มีอาการ burn ของผิวหนังเกิดขึ้นได้ (ภาพปกโดย Engin Akyurt จาก Pexels : https://www.pexels.com/th-th/photo/3356489/)