การบริจาคโลหิต เพื่อช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์ เป็นสิ่งที่ดี อาจเป็นการช่วยชีวิตผู้คนได้เลย! แต่ถ้าผู้ที่จะบริจาคคือนักกีฬา จะมีผลกับความแข็งแรงและประสิทธิภาพหรือไม่ จากการศึกษา ในปี ค.ศ. 2013 ของ David Hill ได้ทดลองให้ผู้บริจาคเลือด 19 คน ปั่นจักรยาน (Stationary bike) ก่อนบริจาคเลือด และหลังบริจาคเลือด ที่ 2 ช.ม. 2 วัน และ 7 วัน เพื่อวัดค่า VO2max (อัตราการใช้ออกซิเจนสูงสุดของร่างกาย) และเวลาที่เหนื่อยจากการปั่น (Time to exhaustion) ผลการทดลอง ค่า VO2max (อัตราการใช้ออกซิเจนสูงสุดของร่างกาย) ลดลง 15% และ เวลาที่เหนื่อยลดลง 19% หลังบริจาคเลือด 2 ช.ม. และค่า VO2max (อัตราการใช้ออกซิเจนสูงสุดของร่างกาย) ในวันที่ 2 และ 7 หลังบริจาค ยังลดลง 10% และอีก 7% ตามลำดับ แต่หากบริจาคพลาสมา (Plasma) กลับพบว่า ค่า VO2max (อัตราการใช้ออกซิเจนสูงสุดของร่างกาย) ไม่เปลี่ยนแปลงทุกช่วงเวลา และระยะเวลาที่เหนื่อยจากการปั่น (Time to exhaustion) จะลดลงเฉพาะที่ 2 ช.ม. หลังบริจาคเท่านั้น วันที่ 2 และ 7 หลังบริจาคระยะเวลาที่เหนื่อยจากการปั่น ค่าจะปกติ เหมือนก่อนที่จะไปบริจาคเลือดเลยครับ แล้วเมื่อไหร่ความสามารถของนักกีฬาจะกลับมาเหมือนปกติ จากการศึกษาของ Andreas K. Ziegler ได้ศึกษาในอาสาสมัคร 19 คน พบว่า ค่า VO2max (อัตราการใช้ออกซิเจนสูงสุดของร่างกาย) และระยะเวลาปั่นจักรยาน จะกลับสู่ค่าปกติเหมือนก่อนบริจาค ใช้เวลา 14 วัน แต่ปริมาณเม็ดเลือดแดง (hemoglobin; Hb) ต้องใช้เวลาถึง 28 วันกว่าจะกลับสู่ค่าปกติก่อนบริจาค ตาม Timeline รูปภาพดังนี้ ข้อแนะนำสำหรับนักกีฬา การบริจาคโลหิต ควรเลือกช่วงเวลาที่ ไม่มีการแข่งขัน หรือ ระหว่างตารางซ้อมหนัก อาจเป็น ช่วงตารางพัก และหลังบริจาคโลหิตควรออกกำลังเบาๆ (ไม่ต้องดูสถิติตัวเอง หรือทำ PB นะครับ) ไปจนกว่าร่างกายจะฟื้นเต็มที่ ประมาณ 14 – 28 วัน อย่าลืมทานอาหาร หรือยา ที่มี ธาตุเหล็กเพิ่มนะครับ เพื่อความแข็งแรงของร่างกาย แต่หากบริจาคพลาสมา ก็พักผ่อน ทานน้ำมาก ๆ และเข้าโปรแกรมซ้อมได้ตามปกติได้ใน 1-2 วันครับ ข้อสรุป กรณีนักกีฬาบริจาคเลือด สามารถบริจาคเลือดได้ตามปกติ แต่ควรคำนึงถึงตารางซ้อมกีฬา หรือการแข่งขันที่จะตามมา ถ้าหากต้องใช้แรงหนัก ใช้แรงเยอะ ก็ควรจะทำกิจกรรมนั้นให้เสร็จก่อนบริจาคเลือด หรือหลังจากการบริจาคเลือด ร่างกายจะฟื้นฟูจนถึงระดับปกติภายใน 14-28 วันครับ References 1.Hill, D. W.; Vingren, J. L.; Burdette, S. D., Effect of plasma donation and blood donation on aerobic and anaerobic responses in exhaustive, severe-intensity exercise. Applied Physiology, Nutrition, and Metabolism 2013, 38 (5), 551-557. 2. Ziegler AK, Grand J, Stangerup I, Nielsen HJ, Dela F, Magnussen K, Helge JW. Time course for the recovery of physical performance, blood hemoglobin, and ferritin content after blood donation. Transfusion. 2015, 55(4):898-905. หากมีข้อสงสัย สามารถติดต่อสอบถามได้ที่ https://athlete-sci.suranglee.com/blog/contact/ โดยผู้เขียน เป็นแอดมินของเว็ปไซต์นี้ Credit ภาพ: รูปภาพที่ 1 / รูปภาพที่ 2 ซ้าย / รูปภาพที่ 2 ขวา / รูปภาพอื่น ๆ รวมถึงรูปภาพปก เป็นของผู้เขียนเอง