"ผักจุ๋มป๋า" เมนูพื้นบ้าน อาหารล้านนา นอกเหนือจากขนมจีนน้ำเงี้ยว ยำขนุน ไส้อั่ว แคบหมู ผักกาดจอ ที่หากินได้ทั่วทุกตลาดทุกกาดในภาคเหนือ คนเหนือยังมีอาหารพื้นบ้านที่ทำจากผักพื้นบ้านตามฤดูกาล ที่เรียกว่าปีหนึ่งจะหามาปรุงกินได้แค่ครั้งเดียว เมนู “ผักจุ๋มป๋า” ก็เช่นกัน ผักจุ๋มป๋าหรือผักกาดนา เป็นพืชที่เติบโตในนาข้าว เราจึงเก็บกินได้เฉพาะในฤดูทำนาเท่านั้น ต้นอ่อนจะแทงใบชูยอดแซมกลางนาข้าว หลังจากที่ต้นกล้าเติบโตไปได้สักพัก สำหรับนาข้าวผักจุ๋มป๋าคือวัชพืช แต่สำหรับคนเมือง(เหนือ) ผักจุ๋มป๋า คือพืชที่มีลักษณะเฉพาะของความอร่อย ที่เส้นใยไฟเบอร์สูง มีรสขมเจือนิดหน่อย เมนูนี้หากินยากมากทีเดียวล่ะ เดินทั่วทุกตลาดก็ใช่ว่าจะหาซื้อกันได้ง่าย ๆ ใครชอบอาหารพื้นบ้านอาหารถิ่น ไม่ควรพลาดที่จะลิ้มลอง ส่วนผสมหลักก็ล้วนแต่เป็นเครื่องปรุงที่อยู่ในข่ายสมุนไพรไทย เช่น พริกชี้ฟ้าแห้ง หรือจะใช้พริกชี้ฟ้าสดย่างไฟก็ได้ ข่าอ่อนฝานบางชิ้นเล็ก กะปิแกงทางเหนือ หอมแดงไทย กระเทียมไทย โขลกให้ละเอียด พักไว้ เตรียมต้มน้ำปลาร้าแบบทางเหนือไว้สักหนึ่งช้อนโต๊ะ แล้วนำนางเอกในนาข้าว คือ ผักจุ๋มป๋า หั่นราก ล้างให้สะอาด ลวกในน้ำเดือดพอสุกนุ่มไม่ให้เละ พักสะเด็ดน้ำออกจนหมด แล้วนำมาหั่นหยาบ เจียวกระเทียมในน้ำมันให้หอมนำเครื่องแกงลงไปผัดแล้วตามด้วยผักจุ๋มป๋า คลุกเคล้าให้เข้ากัน เติมน้ำปลาร้าลงไป ปรุงรสด้วยน้ำปลา อาหารเหนือส่วนมากไม่ใช้น้ำตาลช่วยในการปรุงรสชาติ เครื่องปรุงหลักส่วนใหญ่ ก็คือ กระเทียม พริก หอมแดง กะปิ เกลือ น้ำปลา มะนาว หรือรสเปรี้ยวจากมะขามดิบ มะขามเปียก อาหารเหนือส่วนใหญ่ไม่ใส่น้ำตาลเป็นเครื่องปรุง หรือเติมเนื้อปลาที่ย่างหรือต้มสุกแล้ว แกะเอาแต่เนื้อ คลุกไปกับผักจุ๋มป๋า ก็ยิ่งอร่อยเด็ดเป็นมื้อวิเศษที่อบอวลไปด้วยรอยยิ้มและกลิ่นหอมของดินในนาข้าว วิถีชีวิตคนชนบทที่อบอุ่นและโอนอ่อนผ่อนตามธรรมชาติ อย่างพึ่งพาอาศัยกัน เหมือนผักจุ๋มป๋า ที่อาศัยเติบโตชูยอดใบบางพริ้วไหวไปพร้อมกับยอดใบข้าวในสายลมกลางทุ่งนา แวะเวียนมาเที่ยวเมืองเหนือ เจอเมนู “ยำผักจุ๋มป๋า” ในร้าน ก็อย่าลืมสั่งมาชิมรสชาติผักพื้นบ้านอาหารล้านนา ที่อร่อยเด็ดไม่แพ้เมนูอาหารเหนืออื่น ๆ เลยทีเดียว อ้อ ที่ขาดไม่ได้ ข้าวเหนียวร้อน ๆ และแคบหมูกินแกล้มกรุบ ๆ ยิ่งอร่อยล้ำสุด ๆ จนต้องพูดว่า “ลำแต๊ ๆ เจ้า” กันเลยล่ะ