เมืองหนังโนราห์ อู่นาข้าว พราวน้ำตก แหล่งนกน้ำ ทะเลสาบงาม เขาอกทะลุ น้ำพุร้อน นี่เป็นคำขวัญของจังหวัด “พัทลุง” หากเราจะถามใครว่าจังหวัดเธอมีของดีอะไร ? หลาย ๆ คนก็คงนึกไปถึงคำขวัญจังหวัดของตัวเอง เพราะคำขวัญของจังหวัดก็เป็นเสมือนตัวแทนในการนำเสนอของดี ของขึ้นชื่อในจังหวัดนั้น ๆ เกริ่นมาแบบนี้ แน่นอนว่าวันนี้เราจะพาทุกคนมารู้จักกับของดีในจังหวัดพัทลุงที่ดีขนาดได้ไปอวดโฉมปรากฎอยู่บนคำขวัญของจังหวัด (เป็นเกียรติเป็นศรี) นั่นก็คือ “หนังตะลุง” ในคำขวัญที่ว่า “เมืองหนัง” นี่แหละ ส่วนโนราห์ ก็จะเป็นศิลปะอีกอย่างหนึ่ง (อยากบอกว่าตอนเราเด็ก ๆ เราเคยสงสัยว่าคือหนังอะไร 555 เพิ่งมารู้ตอนโตเพราะถามแม่ ก็เลย อ๋อ!! คือหนังตะลุง >//<) สำหรับช่างแกะหนังตะลุงที่มีชื่อเสียง ในจังหวัดพัทลุงก็มีอยู่หลายท่านด้วยกัน แต่วันนี้เราจะมาทุกคนมาที่ "ศูนย์ศิลปหัตถกรรมบางแก้ว" ตั้งอยู่ที่ 142 หมู่ที่ 1 บ้านทุ่งรวงทอง ตำบลท่ามะเดื่อ อำเภอบางแก้ว จังหวัดพัทลุง ซึ่งมี บรมครูอิ่ม จันทร์ชุม เป็นผู้ก่อตั้งตามปณิธานของท่านที่ต้องการรักษาและสืบทอดวิชาการแกะหนังตะลุง ท่านได้ถ่ายทอดวิชาการแกะหนังและมีลูกศิษย์มากมาย (ท่านได้ถึงแก่กรรมเมื่อ พ.ศ. 2560) ปัจจุบันศิษย์เอกผู้สืบทอดปณิธานของท่านคือ คุณลุงฉลอง จันทร์ชุม ซึ่งเป็นบุตรชายของท่าน บริเวณภายในอาคาร เราได้เห็นรูปหนังตะลุงเป็นตัวละครต่าง ๆ วางโชว์มากมายทั้งตัวละครดั้งเดิมอย่าง รูปฤาษี รูปเจ้าเมือง รูปตาเท่ง รูปยอดทอง และตัวละครสมัยใหม่ที่เกิดจากการเลียนแบบบุคคลที่มีชื่อเสียงก็มี แต่ที่สะดุดตาคือ มีรูปหนังตะลุงในรูปแบบพวงกุญแจแกะเป็นรูปตัวการ์ตูนต่าง ๆ ด้วย คุณลุงบอกว่าเอาจเด็กสมัยนี้เพราะเด็ก ๆ ชอบ ใครที่ไปเยี่ยมเยียนสามารถลงสีพวงกุญแจเองได้ด้วยนะ เรียกได้ว่ามีการปรับตัวตามยุคสมัยปัจจุบัน สำหรับการแกะหนังตะลุงของคุณลุงส่วนใหญ่ก็จะเป็นการแกะตามออเดอร์ของลูกค้า ไม่ว่าจะเป็นนายหนังตะลุงที่นำไปแสดง หรือมีผู้นำไปมอบเป็นของขวัญของที่ระลึกต่าง ๆ ก็มี เราได้มีโอกาสพูดคุยแลกเปลี่ยนกับคุณลุงหลาย ๆ เรื่องเห็นได้ว่าคุณลุงมีความรักในศิลปะการแกะหนังตะลุงเป็นอย่างมาก เราได้พูดคุยกับคุณลุงฉลองเกี่ยวกับแรงบันดาลใจในการสืบทอดวิชาการแกะหนังตะลุง ท่านก็ได้เล่าให้ฟังว่า คุณลุงเริ่มเรียนรู้มาตั้งแต่อายุ 12 ปี จนถึงตอนนี้ก็เป็นเวลา 53 ปี แล้วทำมาตั้งแต่เด็กตอนเด็ก ๆ เมื่อทำเสร็จก็จะนำไปแอบไว้ใต้เตียงนอนจนล้นใต้เตียง เมื่อพ่อรู้ก็นำไปขายให้ที่สวนอัมพร สนามหลวงที่กรุงเทพ ตอนนั้นก็ได้เงินมาเป็นจำนวนหลายบาทเลย จึงเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้เกิดแรงบันดาลใจจนทำรูปหนังตะลุงต่อมาเรื่อย ๆ และเราก็ได้คลุกคลีอยู่กับการแกะหนังตะลุงมาตั้งแต่เด็ก ๆ เห็นพ่อแม่ทำมาตลอด ตั้งแต่เช้ายันค่ำ ก็ทำให้เกิดการเรียนรู้และซึมซับมาเรื่อย ๆ และสามารถแกะหนังตะลุงได้ก็ได้ทำมาเรื่อย ๆ เราได้ถามถึงผลงานที่คุณลุงภาคภูมิใจที่สุดคือชิ้นไหน ท่านก็บอกว่า ผลงานชิ้นที่ประทับใจที่สุดตอนนี้ก็อยู่ที่สหรัฐ เป็นรูปเรื่องรามเกียรติ เป็นรูปทัพพระรามกับทศกัณฑ์ และเป็นงานที่มีราคาค่อนข้างสูง เป็นรูปที่ใช้เวลาทำประมาณหนึ่งเดือนกว่า ๆ และเป็นรูปที่ลงสีด้วย และผู้ซื้อก็ได้นำไปโชว์ไว้ ทำให้รู้สึกภูมิใจที่ได้นำงานศิลปะของไทยไปให้ชาวต่างชาติได้เห็น เป็นรูปรามเกียรติ์ ในลักษณะของไทย หากเขาจะไปซื้อรูปวาดก็สามารถซื้อได้แต่หากเป็นงานแกะหนังตะลุง ก็จะมีคุณค่าไปอีกแบบ รูปหนังตะลุงเป็นรูปที่มีขั้นตอนในการ ทำหลายขั้นตอน ทำให้เป็นงานที่ยากและมีคุณภาพ คุณลุงยังบอกอีกว่า งานแกะหนังตะลุงเป็นงานที่มีคุณค่า เพราะเป็นงานที่มีชิ้นเดียวในโลก ข้อนี้คือเป็นคุณค่าข้อแรกของงานเลยและมันทำยากเช่นเราแกะรูปหลวงปู่ทวด หากเราแกะไม่เหมือนมันก็ไม่ใช่ และยังต้องมีขั้นตอนการทำอีกหลายขั้นตอน การแกะภาพให้เหมือนนั้น ก็เป็นคุณค่าอีกข้อหนึ่งของรูปหนัง และอีกอย่างหนึ่งคือเหมือนเราแกะรูปตาเท่ง ตาเท่งของแต่ละจังหวัดก็จะหน้าตาไม่เหมือนกัน เช่น ตาเท่งสงขลา ตาเท่งนคร ตาเท่งสุราษฏร์ หน้าตาก็จะไม่เหมือนกัน เราต้องวาดให้ได้นั่นก็คือคุณค่า นอกจากนี้รูปหนัง ตัวหนังตะลุงแต่ละตัวย่อมมีประวัติที่มาของขา เช่น ตาเท่งบ้านอยู่ระโนด ทำไมตาเท่งต้องมีปลายนิ้วชี้สีแดงทุกอย่างก็มีที่มา นี่ก็ล้วนเป็นคุณค่าทั้งสิ้น สุดท้ายคุณลุงก็ฝากถึงเด็ก ๆ รุ่นใหม่ไว้ว่าก็อยากให้ช่วยกันอนุรักษ์ตรงนี้เอาไว้ เพราะปัจจุบันภูมิปัญญาตรงนี้มีน้อยแล้ว อยากให้มีใจรักใน รูปหนังเพราะต่อไปอาจจะหาดูไม่ได้ง่ายแล้ว และหากมีโอกาสก็สามารถมาฝึกที่นี่ได้ แต่หากจะทำอาชีพนี้นั้นก็จะต้องมีใจรักด้วย และก็ต้องขยันด้วย อยากให้ช่วยอนุรักษ์ตรงนี้เอาไว้ เพราะสามารถนำไปเป็นทักษะติดตัวได้ สำหรับใครที้ต้องการเรียนรู้หรืออยากได้รูปหนังตะลุงไว้เป็นที่ระลึกก็สามารถไปได้เลยนะคะที่ ศูนย์ศิลปหัตถกรรมบางแก้ว คุณลุงฉลลองยินดีที่จะให้ความรู้และเต็มใจที่จะบริการทุกท่านเลยล่ะค่ะ 😊 (ภาพทั้งหมดโดยผู้เขียน ^-^)