ผ้ามัดย้อมที่มีหนึ่งเดียวในโลก ที่บ้านธูปหอม บางกะเจ้า จ.สมุทรปรากรา
ผ้ามัดย้อม
การทำผ้ามัดย้อมอาจเริ่มขึ้นโดยความไม่ได้ตั้งใจของคนในสมัยโบราณ โดยนักมนุษย์วิทยาสันนิษฐานว่า อาจมีแนวความคิดมาจากการฟอกสีออกด้วยแสงอาทิตย์โดยบังเอิญ ซึ่งหลักฐานความรู้ที่พอจะเชื่อถือได้แสดงให้เห็นว่า ประเทศในยุคแรกๆที่มีการมัดย้อมผ้าคือ อินเดีย จีน ญี่ปุ่น อินโดนีเซีย และแอฟริกาที่มีความคุ้นเคยกับเทคนิคการใช้สีย้อมที่มีอยู่อย่างอุดมสมบูรณ์
การมัดย้อมนั้นจะมีหลายรูปแบบและเทคนิคความสวยงามที่แตกต่างกันไปตามแต่ละประเทศ ซึ่งอาจขึ้นอยู่กับวัฒนธรรมของแต่ละชนชาติ ช่วงเวลาในการค้นพบ หรือสภาพแวดล้อมต่างๆ ที่เป็นวัตถุดิบในการท้ามัดย้อม แต่สิ่งที่เหมือนกันของผ้ามัดย้อมในทุกชนชาติและทุกๆวัฒนธรรมนั่นก็คือ การพยายามพัฒนาและสร้างสรรค์ผลงานใหม่ๆให้สวยงามและเจริญรุ่งเรืองอยู่เสมอ เพื่อเป็นการอนุรักษ์วัฒนธรรมดั้งเดิมให้คงอยู่ต่อไปในอนาคต
Advertisement
Advertisement
ชนิดของผ้าแบ่งออกเป็น 2 ประเภทเส้นใยธรรมชาติ คือเส้นใยที่ได้จากธรรมชาติ ซึ่งได้จากส่วนต่างๆของพืช ได้แก่ เส้นใยจากเมล็ดเช่น ฝ้าย นุ่น เส้นใยจากใบ เช่น ใยสับปะรด เส้นใยที่ได้จากเปลือกผลไม้เส้นใยธรรมชาติจะสามารถย้อมสีออกมาได้ดีและตรงเกือบทุกสี ส่วนเส้นใยสังเคราะห์ เป็นเส้นใยประดิษฐ์ชนิดหนึ่งที่เป็นพอลิเมอร์ ไม่ใช่เซลลูโลส คือผลิตขึ้นโดยใช้วัตถุดิบที่เป็นพอลิเมอร์สังเคราะห์ ซึ่งผลผลิตจากอุตสาหกรรมปิโตรเลียมทั้งหมด มนุษย์ทำเส้นใยชนิดนี้ขึ้นเพื่อทดแทนเส้นใยธรรมชาติ เนื่องจากปัจจุบันเส้นใยธรรมชาติลดน้อยลงเรื่อยๆ ในด้านของการย้อมสีนั้น สีที่ออกมาอาจไม่เหมือนกัน และผ้าแต่ละชนิดจะดูดซึมสีได้ไม่เท่ากันด้วย วิธีการทำผ้ามัดย้อมสีธรรมชาติเป็นการทำผ้ามัดย้อมที่มาจากภูมิปัญญาชาวบ้าน แถมสีที่ได้ก็มีความหลากหลาย สวยงาม และสดใสไม่แพ้สีเคมีโดยมีวิธีดังนี้
Advertisement
Advertisement
1.การต้มน้ำให้เดือด พร้อมใส่เกลือลงไปเพื่อช่วยให้สีติดผ้านานและสีสดขึ้น
2.นำวัตถุดิบที่จะใช้สกัดสีใส่ลงในถุงผ้าหรือถุงตาข่าย
3.นำไปต้มในน้ำเดือด รอจนกว่าสีจะออกมาเข้มพอใจจากนั้นใส่ผ้าลงไปต้ม หมั่นพลิกผ้าบ่อย ๆ เพื่อให้สีติดทั่วกันอย่างสม่ำเสมอ
4.นำผ้าออกมาวางทิ้งไว้จนเย็น หลังจากนั้นนำผ้าไปขยี้เบาๆ ในน้ำตัวทำปฏิกิริยา เช่น น้ำด่างขี้เถ้า น้ำปูนใส น้ำสารส้ม และน้ำสนิม เพื่อให้เกิดเป็นสีใหม่ที่อาจจะเข้มขึ้น จางลง หรือเปลี่ยนสีไปเลยก็ได้ (แต่ยังอยู่ในโทนเดียวกัน)
5.แกะเชือกหรือหนังยางออก พร้อมนำไปตากแดดให้แห้ง ก็เป็นอันเสร็จเรียบร้อย
จุดเด่นของผ้ามัดย้อมคือ การเอาความคิดสร้างสรรค์ของแต่ละคนมาออกแบบโดยเป็นตัวของตัวเอง ผ้ามัดย้อมมีเพียงแค่ลายเดียวในโลก ไม่ซ้ำกับใครเพราะว่าแต่ละคนออกแบบลวดลาย ความคิด จนถึงแม้กระทั่งขั้นตอนการทำขั้นตอนการมัดผ้าจนกระทั่งขั้นตอนของการจุ่มสี การย้อมผ้าด้วยสีสดจากเปลือกต้นฝาง จะได้ผ้าที่ย้อมเสร็จแล้วเป็นสีน้ำตาลทอง เมื่อนํามามัดย้อมเป็นผลิตภัณฑ์ผ้าพันคอ ด้วยเทคนิคการผสมผสานเทคนิคทั้งการเย็บ การพับแล้วมัดและการหนีบ จะได้ลวดลายที่มีความหลากหลาย และทันสมัย
Advertisement
Advertisement
ความคิดเห็น