นับว่ามีเศรษฐีฝั่งเอเชียไม่มาก ที่เอ่ยชื่อแล้วจะเห็นภาพใบหน้า ท่าทางและน้ำเสียงของเขา และ แจ็ค หม่า ก็เป็นเจ้าสัวธุรกิจที่คนทั่วโลกเพียงแค่เอ่ยชื่อ ใบหน้าของเขาก็จะปรากฎขึ้นมาโดยไม่ต้องเปิดเว็บไซต์ค้นหาแต่อย่างใดแจ็ค หม่า มีชื่อจีนว่า หม่า หยุน โดยมีอักษรจีนเขียนเป็น 马云 ที่แปลว่า ม้าสีหมอก เกิดที่เมืองหางโจว ในมณฑลเจ้อเจียง ประเทศจีน ในครอบครัวนักดนตรีพื้นบ้าน โดยหลังการมาเยือนของ ริชาร์ด นิกสัน ประธานาธิบดีสหรัฐที่มาสานสัมพันธ์กับประธาน เหมา เจ๋อตุง และมีการปฏิรูปเศรษฐกิจจนจีนเปิดประเทศ ก็เกิดการท่องเที่ยวจากนานาชาติขนานใหญ่ โดยหางโจวเป็นหนึ่งในปลายทางยอดนิยมของชาวต่างชาติ หม่า หยุน ก็ถือโอกาสนี้ เป็นการเรียนรู้ภาษาอังกฤษ โดยการขี่จักรยานไปแหล่งท่องเที่ยวที่ห่างจากบ้านเขาถึง 27 กิโลเมตร เพื่อฝึกภาษาอังกฤษและเป็นไกด์อาสา จนมีนักท่องเที่ยวคนหนึ่งที่ตั้งชื่อภาษาอังกฤษของเขา ให้ง่ายต่อการสื่อสารว่า แจ็คแจ็ค หม่า ทำงานเป็นไกด์ท้องถิ่นแบบนั้นอยู่ประมาณ 9 ปี จนภาษาอังกฤษของเขาอยู่ในระดับที่สามารถสื่อสารกับชาวต่างชาติได้สบาย แต่ด้วยความสามารถที่เขามี ก็กลับไม่สามารถผลักดันให้เขาเข้ามหาวิทยาลัยได้ เพราะคนจีนทั่วไปจะใช้เวลาเตรียมตัว 1 ปีเพื่อสอบเอ็นทรานซ์เข้ามหาวิทยาลัย แต่แจ็ค หม่า ต้องใช้เวลาถึง 3 ปี และเขาก็สามารถเรียนจบปริญญาตรีที่วิทยาลัยครูหางโจว ในสาขาภาษาอังกฤษแม้ชีวิตของ หม่า หยุน ผู้นี้ที่มีใบปริญญามาครอบครอง ก็ไม่สามารถทำให้ชีวิตของเขาราบรื่นได้ เพราะหลังจบการศึกษา แจ็ค หม่า สมัครงานไปกว่า 30 แห่ง และถูกปฏิเสธทั้งหมด เขายังเคยกล่าวที่มหาวิทยาลัยไนโรบีว่าตอนที่เคเอฟซีเข้ามาเปิดสาขาในประเทศจีน มีคนสมัคร 24 คน ทางร้านรับแค่ 23 และเขาคือคนที่ 24 ที่ถูกคัดออกเขาจึงเบนตัวเองไปเป็นอาจารย์วิชาภาษาอังกฤษและการค้าระหว่างประเทศที่มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีหางโจวเมื่อปี 1994 แจ็ค หม่า ในวัย 30 เขาเริ่มได้ยินถึงคำว่า อินเตอร์เน็ต และเริ่มสนใจว่ามันคืออะไร อย่างไร โดยขณะนั้น เขาเริ่มต้นทำธุรกิจตัวแทนรับแปลภาษาของเขาเอง จนถึงปี 1995 เขาได้เดินทางไปสหรัฐอเมริกากับเพื่อน โดยเป้าหมายหลักของเขาคือการคลายข้อสงสัยว่า "อินเตอร์เน็ตคืออะไร?" และเขาได้ลองค้นหาคำต่าง ๆ บนอินเตอร์เน็ต โดยเริ่มค้นหาข้อมูลเกี่ยวกับ เบียร์ ซึ่งมีปรากฎในหลายประเทศ แต่จุดที่ทำให้เขาต้องสงสัยยิ่งขึ้นคือ มันไม่มีคำว่าเบียร์จากประเทศจีน และเขาก็เริ่มค้นหาคำว่า จีน อีกครั้ง และได้ผลรับเดิมคือ ไม่มีข้อมูลเกี่ยวกับจีนเช่นกัน จึงทำให้แจ็ค หม่า กับเพื่อนของเขาสร้างเว็บไซต์คุณภาพต่ำขึ้นมาเพื่อให้เกี่ยวข้องกับประเทศจีนแต่เรื่องตลกร้ายก็เกิดขึ้น เมื่อเขาทำการรันเว็บไซต์ไปแล้ว ไม่กี่ชั่วโมงต่อมา พวกเขาก็ได้รับอีเมลจากนักลงทุนจีนนิรนามท่านหนึ่งว่าต้องการทำความรู้จัก นั่นจึงทำให้แจ็ค หม่าได้ค้นพบว่า อินเตอร์เน็ตมีอะไรที่น่าสนใจและน่าใช้มันทำอะไรสักอย่างต่อมาในปี 1995 แจ็ค หม่า กับ เหอ อี้ปิง ที่เป็นเพื่อนของเขา ได้ลงทุนร่วมกันเปิดบริษัท ทำธุรกิจเว็บไซต์ที่รวบรวมข้อมูลบริษัทสัญชาติจีน โดยจดทะเบียนโดเมนไว้ที่สหรัฐอเมริกา และภายในสามปี บริษัททำเงินได้ถึง 5 ล้านหยวน ก่อนที่เขาจะขายให้กับรัฐบาลจีน และเขาก็ผันตัวเองมาทำงานด้านนี้ และหม่าในวัย 33 ปี เขาก็ได้รับคอมพิวเตอร์เครื่องแรกในชีวิต ช่วงปี 1998-1998 แจ็ค หม่าได้ทำงานด้านข้อมูลให้กับฝ่ายการค้าระหว่างประเทศ ก่อนที่เขาจะลาออก แล้วกลับไปยังหางโจวเพื่อก่อตั้ง อาลีบาบา กับเพื่อน ๆ สร้างเว็บไซต์ที่เป็นศูนย์กลางระหว่างผู้ผลิตและส่งออกสินค้าจากจีนไปทั่วโลก โดยเริ่มก่อตั้งออฟฟิศในห้องอพาร์ทเมนต์เล็ก ๆ ที่มีพนักงานรวมกันเพียง 18 คน โดยในวัย 35 กับการลงทุนทำธุรกิจใหญ่ อาจจะดูช้า และล้มลุกคลุกคลาน เพราะภายในออฟฟิศคับแคบ และกินนอนกันภายในออฟฟิศ โดยมีเป้าหมายเพื่อขยายบริษัทให้ใหญ่ขึ้น แต่แจ็ค หม่า ก็ได้สร้างความเชื่อมั่นให้กับเพื่อนร่วมงานทุกคนว่า เขาสามารถนำทุกคนไปสู่เป้าหมายได้ในปี 2000 อาลีบาบาได้รับการร่วมทุนจากต่างประเทศถึง 25 ล้านดอลลาร์สหรัฐ และการลงทุนที่สูงขนาดนี้ ทุกคนคิดว่าควรจะเร่งขยายบริษัทให้ใหญ่ขึ้นตามเงินทุนที่ได้ แต่ แจ็ค หม่า กลับนำเงินเหล่านั้นไปปรับปรุงระบบอี-คอมเมิร์ซภายในประเทศ โดยตั้งเป้าให้อาลีบาบาเป็นแพลตฟอร์มซื้อขายเพื่อชาวจีนที่ทำธุรกิจขนาดเล็กก่อน ซึ่งทำให้อาลีบาบาเริ่มเป็นที่รู้จักในประเทศจีนต่อมาในปี 2003 แจ็ค หม่า ตัดสินใจตั้งเว็บไซต์ Taobao และ Alipay เพื่อทำการค้าขายและชำระเงินทางออนไลน์ และทั้งสองก็เติบโตอย่างรวดเร็ว จนยักษ์ใหญ่อย่าง eBay เสนอเข้าซื้อกิจการ แต่หม่าก็ตอบปฏิเสธ และหันไปจับมือกับ เจอร์รี่ หยาง ซีอีโอของเว็บไซต์ Yahoo ในขณะนั้นหม่าถือว่า eBay คือปลาฉลามในมหาสมุทรกว้างใหญ่ แต่อาลีบาบาคือจระเข้แห่งแม่น้ำแยงซี ที่เก่งแต่ภายในบ้านตัวเอง เขาจึงมองว่าอาลีบาบา มีข้อได้เปรียบกว่า เพราะยังอยู่ในบ้านของตัวเอง และเขาก็สร้างความแตกต่างโดยการไม่เก็บเงินการลงขายสินค้าในเว็บไซต์ พร้อมกับอาศัยโฆษณาทางโทรทัศน์ที่คนจีนนิยมรับชม จนทำให้ฐานลูกค้าของอาลีบาบาขยายตัวไปอย่างมาก ซึ่งการขยายตัวนี้เอง ที่ทำให้ eBay ตัดสินใจถอนกำลังทัพออกจากแผ่นดินมังกร แจ็ค หม่า เหมือนได้รับชัยชนะ และนั่นทำให้เขากลายเป็นคนดังขึ้นมาทันทีจนถึงปี 2014 อาลีบาบาก็ได้เข้าสู่ตลาดหลักทรัพย์นิวยอร์ก เป็นการสยายปีกมังกรในต่างแดนอย่างสง่างาม และกลายเป็นบริษัทเทคโนโลยีที่มูลค่าสูงสุดแห่งหนึ่งบนโลกใบนี้ อาลีบาบายังได้ขยายธุรกิจไปในอีคอมเมิร์ซอื่น ๆ อีกมากมายทั้งสโมรสรฟุตบอล กวางโจว เอเวอร์แกรนด์ รวมถึงสื่อยักษ์ใหญ่บนเกาะฮ่องกงอย่าง South China Morning Postแม้ แจ็ค หม่า จะกลายเป็นมหาเศรษฐี แต่เขาก็ไม่เคยลืมรากเหง้าของตัวเอง อาลีบาบายังตั้งสำนักงานใหญ่ในหางโจว บ้านเกิดของเขา และได้พลิกโฉมจากเมืองท่องเที่ยว กลายเป็นเมืองเทคโนโลยี ที่ช่วยอำนวยความสะดวกให้กับผู้คน โดยเขาได้สร้างเหอหม่าเฟรช ซูเปอร์มารเก็ตไฮเทคแห่งแรก ที่ใช้ระบบสแกนใบหน้า ชำระเงินผ่านแอปพลิเคชัน รวมถึงการซื้อของทางออนไลน์ ที่ช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจภายในหางโจวให้เติบโตได้ดีขณะเดียวกัน Taobao ที่เป็นบริษัทในเครือของอาลีบาบา ก็ยังได้สนับสนุนผ่าน Taobao Maker Festival ที่เปิดพื้นที่ให้คนจีนรุ่นใหม่มานำเสนองานศิลปะ เทคโนโลยีและอื่น ๆ เพื่อให้เกิดสิ่งใหม่ ๆ ขึ้นในประเทศจีนในปี 2019 แจ็ค หม่า ได้ปล่อยวิดีโอที่ตัวเขาได้ทำการแข่งขันทำงานกับลูกน้องในอาลีบาบา ซึ่งผลลงเอยที่เขาเป็นฝ่ายแพ้ลูกน้องไปหมด เพราะเขาไม่สามารถทำงานทุกอย่างให้เสร็จได้ทันทุกคนชนะผมหมด ยกเว้นผม แต่ก็โอเคนะ เพราะว่านี่ไม่ใช่ครั้งแรกที่ผมแพ้ ผมมีความสุขกับการพ่ายแพ้ เพราะนั่นหมายความว่าผมจะแข็งแกร่งเพิ่มขึ้นต่อมาในปี 2018 แจ็ค หม่า ประกาศถอนตัวออกจากตำแหน่งบริหารของอาลีบาบา และให้ แดเนียล จาง มาดำรงตำแหน่งแทน และเขาก็ประกาศว่าจะผันตัวเองไปทำงานการกุศลผ่านมูลนิธิ และทำงานด้านการศึกษาเพื่อเด็กยากไร้ และขณะเดียวกัน เขาก็ปรากฎเป็นสมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์จีน จนมีข่าวว่า เขาอาจจะผันตัวไปทำงานการเมือง และช่วยลดความยากจนในประเทศ ตามที่พรรคคอมมิวนิสต์จีนเร่งทำกันอยู่โดยผลงานเด่นที่บริษัทในเครืออาลีบาบาอย่าง Taobao ได้ร่วมทำคือส่งเสริมให้ผู้คนที่อยู่ห่างไกล ได้ทำมาค้าขายผ่านอินเตอร์เน็ต โดยมีเว็บไซต์ Taobao คอยเป็นคนกลางให้อีกทีและในวิกฤตไวรัสโควิด-19 ระบาด มูลนิธิแจ็ค หม่า และมูลนิธิอาลีบาบา ก็ได้ริเริ่มส่งเครื่องมือแพทย์ไปยังประเทศต่าง ๆ เพื่อช่วยเหลือต่อสู้กับวิกฤตที่เกิดขึ้น อันเป็นปณิธานที่เขาตั้งใจจะทำไว้เชิงอรรถBloomberg: Ma Says Alibaba Shareholders Should Feel Love, Not No. 3Business Insider : Jack Ma's Former Home In China Is Now An Office For Lucky Alibaba Employeesบีบีซี-ไทย : 5 เรื่องน่ารู้เกี่ยวกับ แจ็ค หม่า และอาลีบาบาJerusalem Post : Jack Ma Foundation donates medical supplies from China to IsraelCNN : Rwanda's Kagame thanks Jack Ma for 'huge shot in the arm' after receiving donation of test kits