ภาพประกอบปกบทความจาก freepik ท่ามกลางการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่ 2019 หรือ โควิด 19 ที่ดูเหมือนว่าสถานการณ์กำลังทวีความรุนแรงมากขึ้นเรื่อย ๆ "หน้ากากอนามัย" จึงกลายเป็นหนึ่งในสินค้าชิ้นแรกที่ทุกคนต่างต้องการซื้อหามาไว้เพื่อใช้ในการป้องกันตนเองจากการติดเชื้อ แต่องค์การอนามัยโลก WHO (World Health Organization) หรืออีกหลายหน่วยงานสาธารณสุขของต่างประเทศกลับมีคำชี้แจงออกมาว่า บุคคลทั่วไปที่ไม่ใช่บุคลากรทางการแพทย์ และไม่ได้เป็นผู้ที่จัดอยู่ในกลุ่มเสี่ยงต่อการติดเชื้อโคโรนาไวรัสไม่จำเป็นต้องสวมหน้ากากอนามัย จึงทำให้หลาย ๆ คนที่ได้รับข่าวสารนี้เกิดความรู้สึกสับสนว่าจำเป็นหรือไม่ที่เราในฐานะประชาชนจะต้องสวมหน้ากากอนามัยในการป้องกันโควิด 19 ภาพจาก freepik เมื่อไหร่ที่เราจะต้องสวมหน้ากากอนามัย ? ตามคำแนะนำของ WHO ได้ระบุว่าการสวมหน้ากากอนามัยนั้นจำเป็นเฉพาะบุคคลดังต่อไปนี้ 1. บุคคลที่ต้องทำงานสัมผัสหรืออยู่ใกล้ชิดกับผู้ป่วยกลุ่มเสี่ยงติดเชื้อโคโรนาไวรัส เช่น อยู่ในห้องเดียวกัน อยู่ในพื้นที่แออัด 2. บุคคลที่เจ็บป่วยไม่สบาย และสงสัยว่าจะเป็นโรคติดเชื้อระบบทางเดินหายใจ เช่น มีอาการไอจาม หอบเหนื่อย ดังนั้น หากเราเป็นคนสุขภาพดีและไม่เข้าข่ายเป็นกลุ่มบุคคลดังข้อ 1 หรือ 2 ข้างต้น คือไม่ได้จัดเป็นบุคคลเสี่ยงต่อการติดเชื้อ ไม่ได้อยู่ในพื้นที่ที่มีบุคคลเสี่ยงติดเชื้อ หรือไม่ได้เป็นบุคคลกลุ่มเสี่ยงติดเชื้อ ก็ไม่มีความจำเป็นที่จะต้องสวมหน้ากากอนามัย เพราะการสวมหน้ากากอนามัยเพียงอย่างเดียวไม่สามารถป้องกันการติดเชื้อโคโรนาไวรัสได้ รวมถึงการสวมหน้ากากอนามัยผิดวิธี มีขั้นตอนการสวมหน้ากากอนามัยที่ไม่ถูกต้อง ก็จะยิ่งเสี่ยงต่อการติดเชื้อไวรัสโคโรนามากขึ้น ภาพจาก freepik การใส่หน้ากากอนามัย ทำไมยิ่งใส่ จึงยิ่งเสี่ยง ? อย่างที่เราทราบกันดีว่าเชื้อโคโรนาไวรัสสายพันธุ์ที่กำลังแพร่ระบาดอยู่ในปัจจุบันนั้นสามารถมีชีวิตอยู่ในพื้นผิวต่าง ๆ ในสิ่งแวดล้อมได้นานถึง 9 วัน ซึ่งหนึ่งในช่องทางการติดต่อของเชื้อไวรัสเข้าสู่ร่างกายก็คือการไปสัมผัสพื้นผิวที่มีเชื้อไวรัสแล้วมาสัมผัสกับบริเวณเยื่อบุอ่อนต่าง ๆ เช่น เยื่อบุตา เยื่อบุทางเดินหายใจ เยื่อบุปาก โดยที่ไม่จำเป็นต้องมีใครไอหรือจามใส่โดยตรง และเมื่อเราสวมหน้ากากอนามัยไม่ถูกวิธี หรือไม่ได้มีการล้างมือให้สะอาดก่อนสวมหน้ากากอนามัย ก็จะเป็นการเพิ่มโอกาสของการสัมผัสของมือที่ปนเปื้อนเชื้อไวรัสกับบริเวณใบหน้ามากขึ้น อีกทั้งพื้นผิวของหน้ากากอนามัยอาจเป็นแหล่งกักเก็บของเชื้อไวรัส จึงทำให้ผู้สวมใส่อาจเสี่ยงต่อการติดเชื้อได้ ซึ่งมีการสำรวจแล้วพบว่าคนที่สวมหน้ากากอนามัยมีแนวโน้มที่จะสัมผัสบริเวณใบหน้าของตนเองบ่อยครั้ง ดังนั้นการรักษาความสะอาดของมือจึงเป็นสิ่งจำเป็นที่ต้องทำควบคู่ไปกับการสวมหน้ากากอนามัยด้วย ภาพจาก freepik การสวมหน้ากากอนามัยอย่างถูกวิธี สำหรับขั้นตอนการสวมหน้ากากอนามัยในการป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อตามคำแนะนำของ WHO สามารถปฏิบัติได้ง่าย ๆ ดังนี้ 1. ล้างมือให้สะอาดด้วยแอลกอฮอล์หรือน้ำสบู่ก่อนสวมหน้ากากอนามัยทุกครั้ง 2. หันด้านที่มีเส้นลวดขึ้นด้านบน วางแนบลงไปบนสันจมูกแล้วกดลวดให้แนบสนิทพอดีกับสันจมูก 3. ใส่สายคล้องหูทั้งสองข้าง หรือมัดเชือกให้แน่นหากเป็นหน้ากากอนามัยแบบมัดเชือกพันรอบศีรษะ 4. ดึงหน้ากากอนามัยให้ปกปิดส่วนจมูก ปาก และคางให้มิดชิด ภาพจาก freepik สำหรับคำแนะนำเพิ่มเติมในเกี่ยวกับการสวมหน้ากากอนามัยให้ปฏิบัติดังนี้ - ขณะสวมใส่ห้ามจับบริเวณด้านนอกของหน้ากากอนามัย เนื่องจากพื้นผิวด้านนอกของหน้ากากอนามัยอาจมีการปนเปื้อนของเชื้อไวรัส - หากต้องการถอดหน้ากากอนามัย ให้จับที่สายคล้องหูหรือเชือกแล้วดึงหน้ากากอนามัยออกจากใบหน้า ระวังอย่าให้มือไปสัมผัสกับด้านหน้าของหน้ากากอนามัย แล้วทิ้งลงในถังขยะสำหรับขยะติดเชื้อหรือถังขยะที่มีฝาปิดมิดชิด และควรทิ้งหน้ากากอนามัยทันทีที่ถอดออก - หากไปสัมผัสโดนบริเวณด้านหน้าของหน้ากากอนามัยโดยบังเอิญ ให้ล้างมือให้สะอาดด้วยแอลกอฮอล์หรือน้ำสบู่ทุกครั้ง - หากหน้ากากอนามัยชื้นหรือเปียกขณะสวมใส่ ควรถอดออกแล้วสวมหน้ากากอนามัยอันใหม่แทน - ห้ามนำหน้ากากอนามัยแบบใช้ครั้งเดียวทิ้งกลับมาใช้ซ้ำโดยเด็ดขาด ภาพจาก freepik สถานการณ์ในประเทศไทย กับการสวมหน้ากากอนามัย และถึงแม้ว่าจะมีการชี้แจงยืนยันอย่างชัดเจนถึงข้อมูลความเสี่ยงของการสวมหน้ากากอนามัยอย่างไม่ถูกวิธีจาก WHO แต่อย่างไรก็ตาม สำหรับสถานการณ์ล่าสุดในประเทศไทยที่มีข่าวยืนยันการเดินทางกลับเข้าประเทศของกลุ่มคนลักลอบขายบริการทางเพศในประเทศเกาหลีใต้ ซึ่งไม่ได้มีการกักตัวอย่างน้อย 14 วันตามประกาศของกรมควบคุมโรค และกลุ่มคนเหล่านี้ได้ไปใช้บริการตามร้านอาหารหรือสถานที่สาธารณะต่าง ๆ ตามปกติโดยไม่ได้ยึดหลักการป้องกันตัวเองใด ๆ จึงทำให้บุคคลทั่วไปนั้นเสี่ยงต่อการติดเชื้อโคโรนาไวรัสได้ รวมทั้งปัจจุบันประเทศไทยก็ยังไม่มีนโยบายห้ามบุคคลที่อยู่ในประเทศกลุ่มเสี่ยงเดินทางเข้าประเทศ และไม่มีมาตรการกักกันตัวบุคคลจากประเทศกลุ่มเสี่ยงเหล่านั้น ดังนั้นจึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่ประชาชนทุกคนจะต้องป้องกันและรับผิดชอบตัวเองท่ามกลางสถานการณ์หน้ากากอนามัยขาดแคลน โดยการหลีกเลี่ยงการเดินทางไปยังแหล่งที่มีผู้คนแออัด หรือพื้นที่ที่เป็นห้องปิดเช่นในโรงภาพยนตร์ แต่หากจำเป็น จะต้องสวมหน้ากากอนามัยให้ถูกวิธีและรักษาความสะอาดของมืออยู่ตลอดเวลา ก็จะช่วยลดความเสี่ยงของการติดเชื้อโคโรนาไวรัสได้ และหากทานใดต้องการทราบข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับการป้องกันตนเองจากการติดเชื้อโคโรนาไวรัส ก็สามารถเข้าไปอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่แหล่งอ้างอิงด้านล่างนี้ค่ะ แหล่งอ้างอิงข้อมูลประกอบการเขียนบทความ - องค์การอนามัยโลก (WHO) : Coronavirus disease (COVID-19) advice for the public: When and how to use masks - สมาคมอุรเวชช์แห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ : คำแนะนำเรื่อง การใช้หน้ากากเพื่อป้องกันการติดต่อโควิด-19 - กรมควบคุมโรค : โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) บทความอื่น ๆ ของผู้เขียนเกี่ยวกับโรคติดเชื้อโคโรนาไวรัส - DIY เจลล้างมือแอลกอฮอล์ แบบง่าย ๆ แถมยังได้ความเข้มข้นแบบเป๊ะ ๆ - หยุดสัมผัส ก็ลดโอกาสติดเชื้อไวรัสโคโรนา (โควิด 19) ได้ - เจลล้างมือแอลกอฮอล์ ยิ่งเข้มข้นมากยิ่งดี จริงหรือ !? พร้อมวิธีการทำแอลกอฮอล์เจลใช้เอง - อัพเดตล่าสุด สรุปครบทุกประเด็นเกี่ยวกับ “โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (โควิด 19) - อย่าเชื่อข่าวลือ! ติดตามข่าวโรคติดเชื้อ "ไวรัสโคโรนา" ได้โดยตรง จากกรมควบคุมโรค